ภาพแห่งความทรงจำ Covid-19 ประเทศไทย 2563

วราภรณ์ ภูมลี

บทคัดย่อ

           บทความวิจัยเรื่อง “ภาพแห่งความทรงจำ Covid-19 ประเทศไทย 2563” นั้น เป็นการถ่ายทอดเนื้อหาผ่านภาพวาดเทคนิคสีน้ำ เพื่อถ่ายทอดความรู้สึก 14 เรื่องราวจากการเผยแพร่ของโรคระบาดขณะกักตัวอยู่บ้านและรับรู้ข้อมูลข่าวสารโลกภายนอกผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต จึงประมวลภาพเหตุการณ์ความเคลื่อนไหวตั้งแต่การเริ่มต้นระบาดในประเทศไทย และการแพร่เชื้อจากแหล่งต่างๆ ทำให้ผู้ติดเชื้อมีจำนวนมากขึ้น จนรัฐบาลต้องประกาศมาตรการป้องกันและควบคุมให้สถานการณ์ดีขึ้น รวมถึงสื่อต่างๆ ที่ประชาสัมพันธ์เชิญชวนให้คนไทยอยู่บ้านเพื่อหยุดเชื้อ ก่อนที่จะลุกลามไปมากกว่านี้ เพราะบุคลากรทางการแพทย์ที่จำกัดต้องเสี่ยงชีวิตเพื่อรักษาและดูแลผู้ป่วยจากโรคระบาด ความขาดแคลนอุปกรณ์ที่จำเป็นในการรักษาและการใช้ชีวิตที่ไม่ปกติเหมือนเช่นเคยได้แทรกซึมไปทุกพื้นที่ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยด้วย ถึงแม้เศรษฐกิจจะซบเซาอย่างไม่เคยเป็นมาก่อน แต่ลมหายใจของมนุษยชาติยังต้องดำเนินต่อไป ภาพวาด 14 ภาพนี้ จึงเป็นเพียงส่วนหนึ่งที่ต้องการบันทึกเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ของของระบาดของโรคนี้ในประเทศไทยที่เกิดขึ้นในปี 2563 และรอวันให้มันหายไปจากโลกและกลับมาดำเนินชีวิตได้เหมือนเดิมด้วยหัวใจดวงใหม่

ประเด็นที่ต้องการนำเสนอ

           การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนาที่มีจุดเริ่มต้นมาจากเมืองอู่ฮั่นประเทศจีน ซึ่งส่งผลกระทบไปทั่วโลก จนกระทั่งพบผู้ติดเชื้อในประเทศไทยเมื่อวันที่ 13 มกราคม 2563 เป็นผู้หญิงอายุ 61 ปีเดินทางมาจากประเทศจีน และในที่สุดก็พบคนไทยรายแรกติดเชื้อขณะขับแท็กซี่รับส่งผู้โดยสาร ในระยะต่อมาของเดือนกุมภาพันธ์ การแพร่ระบาดได้ลุกลามไปยังประเทศต่างๆ ทั่วโลก ทำให้ประเทศไทยพบผู้ติดเชื้อจากการเดินทางกลับมาจากต่างประเทศที่ไม่ใช่ประเทศจีนและนำเชื้อมาสู่คนในครอบครัว โดยเฉพาะสถานที่ที่มีการชุมนุมกันเป็นจำนวนมากทำให้มีการแพร่เชื้ออย่างรวดเร็วและมีผู้ติดเชื้อจำนวนมากขึ้นเรื่อยๆ ในกรุงเทพมหานครและปริมณฑล มีผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้นมากที่สุดในประเทศ ห้างสรรพสินค้า ร้านค้า บริการ เริ่มทยอยปิดจากศูนย์กลางที่เป็นเมืองหลวงของประเทศ ผู้คนที่มีรายได้ไม่แน่นอนเกิดความอดอยากและได้รับผลกระทบจนต้องเดินทางกลับภูมิลำเนาเป็นจำนวนมากในปลายเดือนมีนาคม การประกาศจากรัฐบาลเพื่อควบคุมการเดินทางข้ามจังหวัดที่มาจากกรุงเทพมหานครและปริมณฑลจึงมีขึ้นและให้ผู้ที่เดินทางมาจากพื้นที่เสี่ยงต้องกักตัว 14 วัน รวมถึงการห้ามเดินทางข้ามจังหวัดโดยรถโดยสารประจำทางต้องถูกระงับ และสามารถคืนตั๋วที่จองไว้ล่วงหน้าแต่โดนหัก 10 เปอร์เซ็นต์ จากการรับเงินคืน การห้ามโดยสารบนน่านฟ้าประเทศไทยก็ถูกระงับตามไปด้วย พรก.ฉุกเฉินถูกประกาศขึ้น และกำหนดเคอร์ฟิวช่วงเวลา 22.00-4.00 น. เพื่อห้ามให้ผู้คนพบปะกันและลดการติดเชื้อในประเทศ ไม่ใช่ชีวิตประจำวันที่ต้องเว้นระยะห่าง แต่ความเหงาเริ่มเข้าไปจับความรู้สึกของผู้คนที่ห่างไกลบ้าน เพราะใกล้เทศกาลสงกรานต์ซึ่งเป็นวันหยุดประจำของทุกปี ที่ทำให้มีโอกาสได้กลับบ้านและมีความสุขกับครอบครัว แต่ปีนี้ต้องระงับด้วยเหตุจำเป็นอย่างสุดวิสัย แต่ในกรณีที่จำเป็นจริงๆ ก็สามารถยกเว้นได้เช่นการดูแลผู้ป่วยหรือกรณีที่ต้องพบแพทย์ การบันทึกเรื่องราวที่รับรู้ข่าวสารความเคลื่อนไหวการแพร่ระบาดCovid-19 เป็น 14 ภาพเรื่องราวเพื่อถ่ายทอดความรู้สึกจากประสบการณ์ที่เดินทางโดยรถส่วนตัวจากจังหวัดลำปางไปยังสนามบินนานาชาติจังหวัดเชียงใหม่ ข้ามไปยังสนามบินขอนแก่น และต่อรถแท็กซี่ไปยังบ้านพักเป็นประจำ เนื่องจากบิดาไม่สบายเป็นมะเร็งท่อน้ำดีในระยะสุดท้าย ตั้งแต่เดือนมกราคม พร้อมๆ กับการแพร่ระบาดที่เริ่มต้นขึ้นในประเทศไทย ความตื่นตัวของคนไทยหลังจากมีผู้ติดเชื้อ ผลกระทบเริ่มส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน การเดินทางในปลายเดือนมีนาคมการตัดสินใจชั่วข้ามคืนเพื่อจะได้กลับไปดูแลบิดาในวันที่ 25 มีนาคม 2563 เพราะจะมีการประกาศ พรก.ฉุกเฉินห้าม วันที่ 26 มีนาคม 2563 ในวันที่ 1 เมษายน 2563 การประกาศจากรัฐบาลห้ามเดินทางข้ามจังหวัดทั้งรถบัสโดยสารและสนามบิน และรัฐบาลประกาศเคอร์ฟิวในเวลาต่อมา แต่ภายในจังหวัดขอนแก่นที่ดูแลบิดายังต้องเดินทางไปโรงพยาบาลศรีนครินทร์เป็นประจำ ทำให้การเดินทางกลับมายังจังหวัดลำปางโดยรถส่วนตัว จึงถูกกักตัวเป็นเวลา 14 วัน ความหวาดกลัวจากผู้คนรอบข้างประหนึ่งดังผู้ติดเชื้อในช่วงระยะเวลากักตัว ต้องอดทนต่อคำพูดและปฏิกิริยาของสังคมที่กำลังวิตกของโรคระบาดนี้ การรวบรวมภาพเพื่อบันทึกความรู้สึกผ่านภาพด้วยการมีกิจกรรมในช่วงกักตัวจึงคลายความเครียดลงไปได้บ้าง อีกทั้งเป็นเป็นการทบทวนเพื่อหาทางออกของความคิดในทางสร้างสรรค์ตั้งสติผ่านวิกฤตนี้ไปให้ได้ ระหว่างอยู่บ้านการรับข้อมูลข่าวสารผ่านสื่อออนไลน์ ทำให้เห็นความเคลื่อนไหวของโลกภายนอกในหลายรูปแบบของผู้คน การสร้างสรรค์ภาพวาดเพื่อบันทึกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นว่าโรคระบาดนี้จึงมีจุดเริ่มต้นและหวังว่ามีจุดสิ้นสุดเช่นเดียวกับเมืองอู่ฮั่นของประเทศจีนในวันที่ 18 มีนาคม 2563 ที่ประกาศว่าไม่มีผู้ติดเชื้อเป็นวันแรก และความคาดหวังในการเขียนบทความวิจัยนี้จะดำเนินไปเช่นเดียวกับเมืองอู่ฮั่น อุปสรรคของความขาดแคลนอุปกรณ์ทางการแพทย์ ความหวาดกลัวของผู้คนในการใช้ชีวิต การให้ความร่วมมือของประชาชน การเสียสละเพื่อเผชิญกับโรคระบาดของบุคลากรทางการแพทย์ โดยรวบรวมภาพจากแหล่งข่าวทางสื่อออนไลน์นำมาถ่ายทอดเป็นบทเรียนและความทรงจำ หากสังคมฟื้นคืนมาใช้ชีวิตตามปกติภาพนี้จะเป็นความทรงจำและบันทึกเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ช่วงหนึ่งของไทยที่มีโรคระบาด Covid-19 ปี 2563

ภาพที่ 1 “วิถีชีวิตใหม่ในประเทศไทย”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพแห่งความทรงจำ Covid-19 ประเทศไทย 2563

           การเริ่มแพร่ระบาดครั้งแรก ในเดือนมกราคมปี 2563 ที่พึ่งเริ่มต้นปีใหม่ได้ไม่ถึงเดือนและผ่านพ้นวันเด็กมาได้เพียง 2 วัน เหมือนเหตุการณ์และกิจกรรมทุกอย่างในประเทศไทยจะยังดำเนินไปตามเช่นปกติ ซึ่งในวันที่ 13 มกราคม 2563 นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.)¹  ได้ออกแถลงว่าพบนักท่องเที่ยวจีนติดเชื้อไวรัสโคโรนารายแรกในไทย โดยประเทศไทยได้ดำเนินการตามมาตรการเฝ้าระวังคัดกรองผู้ป่วย ที่เดินทางมาจากเมืองอู่ฮั่นตั้งแต่วันที่ 3 มกราคม 2563 ซึ่งได้ย้ำในขณะนั้นว่ายังไม่มีการระบาดของไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ อีกทั้งประเทศไทยยังมีศักยภาพทั้งมาตรการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรค คัดกรองและคัดแยกผู้ป่วยได้เร็ว รับการรักษาเร็วและเผยถึงผู้ติดเชื้อที่เดินทางมาจากเมืองอู่ฮั่น 1 ราย เป็นรายแรกที่ตรวจพบนอกประเทศจีน หายดีไม่มีไข้และพร้อมเดินทางกลับประเทศ และได้กล่าวอย่างมั่นใจว่า เราจะควบคุมสถานการณ์ได้เป็นอย่างดี มีการคัดกรองผู้โดยสารเครื่องบินที่มาจากอู่ฮั่น เฝ้าระวังในโรงพยาบาลรัฐและเอกชน ชุมชนและพื้นที่แหล่งท่องเที่ยว ประชาชนยังคงเดินทางท่องเที่ยวได้ตามปกติ วันที่ 28 มกราคม 2563 นายแพทย์กฤษดา หาญบรรเจิด²  รองผู้อำนวยการสถาบันบำราศนาดูร ได้ให้ข้อมูลว่า ได้ตรวจพบเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ที่ส่งตัวมาจากโรงพยาบาลต้นสังกัด มารักษาต่อที่สถาบันบำราศนาดูรซึ่งผู้ป่วยมีอาชีพขับรถแท็กซี่ ได้เปิดเผยความรู้สึกที่รู้ว่าติดเชื้อไวรัสโคโรนา ก็น้ำตาไหลและไม่คิดว่าจะเป็น ไม่ได้มีความรู้สึกไม่ดีกับพี่น้องชาวจีนเพราะนักท่องเที่ยวชาวจีนเป็นอู่ข้าวอู่น้ำ และยังเสนอให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องพิจารณาการช่วยเหลือด้านการเงินแก่คนหาเช้ากินค่ำในช่วงที่กักตัวให้กับอาชีพที่มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสโคโรนา และวันที่ 31 มกราคม 2563 ไม่พบเชื้อไวรัสโคโรนาจึงให้ผู้ป่วยเดินทางกลับบ้านได้

           เหตุการณ์ของการแพร่ระบาดในช่วงเดือนมกราคม ยังไม่น่าหวาดกลัวและหวั่นวิตกมากนักสำหรับประชาชนชาวไทย เพราะการแพร่ระบาดพบในนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาจากประเทศจีน และคนไทยที่ติดเชื้อก็รักษาหาย และในปลายเดือนนี้เองที่ข้าพเจ้าได้รับข่าวการป่วยของบิดาจากแพทย์ที่ถูกวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งท่อน้ำดีระยะสุดท้าย วันที่ 31 มกราคม 2563 การเดินทางข้ามจังหวัดจากภาคเหนือมายังภาคตะวันออกเฉียงเหนือจึงเริ่มต้นขึ้นเช่นเดียวกัน บรรยากาศการเดินทางไปและกลับโดยเครื่องบินโดยสารที่นั่งรถส่วนตัวเพื่อมายังสนามบินนานาชาติจังหวัดเชียงใหม่ ไปยังสนามบินขอนแก่นและนั่งรถแท็กซี่ไปยังบ้านพักกับบุตรสาวได้สวมหน้ากากอนามัยกันทั้งคู่และมีความระแวงอยู่บ้างเพราะเดินทางมายังสถานที่เสี่ยง ขากลับในวันที่ 2 กุมภาพันธ์ 2563 นั้น จากการเดินทางโดยสารบนเครื่องบินได้นั่งติดกับผู้โดยสารชาวจีน ถึงแม้จะได้ยินข่าวมาบ้างจากการติดเชื้อของโรคระบาดและมีความกลัวเริ่มเข้าไปอยู่ในหัวใจ แต่ผู้พิทักษ์ความปลอดภัยและอำนวยความสะดวกสบายแก่ผู้โดยสารบนอากาศยานในเที่ยวบินขากลับในวันนั้นน้ำเสียงบ่งบอกได้ถึงความวิตก และได้ยินคำแนะนำให้ผู้โดยสารให้รับอาหารกลับไปทานที่บ้าน อีกทั้งความหนาแน่นของผู้โดยสารยังไม่มีการเว้นระยะห่าง จากการสังเกตที่ได้นั่งติดกับผู้โดยสารชาวจีนในเที่ยวบินวันนั้น คือการนั่งกอดอกไม่วางแขน สวมใส่หน้ากากอนามัย และหลับตาตลอดการเดินทาง ได้แต่นึกอยู่ในใจประชาชนของประเทศจีนในความมีวินัย ถึงแม้อยู่นอกพื้นที่ที่ ไม่ใช่ประเทศของตนในช่วงที่มีโรคระบาดอยู่นี้

           ถึงแม้จะมีความวิตกเกิดขึ้นบ้างในสังคมไทย แต่ยังไม่น่ากลัวมากนักซ้ำยังฝุ่นละออง PM 2.5 ก็มีความรุนแรงไม่แพ้กันในขณะนั้น³  หน้ากากอนามัยที่ใช้ป้องกันฝุ่นยังมีขายในห้างสรรพสินค้าและร้านขายยา พื้นที่ที่มีฝุ่นละออง PM 2.5 ปกคลุมยังมีความจำเป็นที่ต้องใช้หน้ากาก N 95 มากกว่าหน้ากากอนามัยที่ป้องกันไวรัสโคโรนา เนื่องจากข่าวการแพร่ระบาดมาจากนักท่องเที่ยวและติดเชื้อไปยังคนไทยซึ่งมีอาชีพรับส่งผู้โดยสารที่เป็นนักท่องเที่ยวและรักษาหาย ทำให้สถานที่ต่างๆ ยังไม่มีมาตรการป้องกันการแพร่ของโรคระบาดภายในเดือนมกราคมนี้

ภาพที่ 2 “การเริ่มต้นติดเชื้อไวรัสโคโรนาในประเทศไทย”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

           จากการแถลงการณ์ วันที่ 27 มกราคม 2563 พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา⁴  นายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม ได้ออกแถลงการณ์พร้อมวีดิโอกรณีไวรัสโคโรนาและฝุ่นpm 2.5 ว่า สามารถควบคุมสถานการณ์ได้ 100% เพราะโรคติดต่อเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่เป็นโรคที่ป้องกันได้ โดยขอให้ทุกคนดูแลสุขภาพให้แข็งแรง หลีกเลี่ยงอยู่ใกล้ชิดผู้ที่มีอาการโรคระบบทางเดินหายใจ เน้นดูแลสุขภาพอนามัยเรื่องกินร้อน ช้อนกลางล้างมือ และสวมหน้ากากอนามัย รวมทั้งการสั่งการต่างๆ ทั้งในเรื่องของไวรัสโคโรนา และฝุ่นละออง PM 2.5 อย่างเป็นเอกภาพ เหตุการณ์ช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์นี้ วันที่ 4 กุมภาพันธ์ รัฐบาลได้นำคนไทย 138 คน เดินทางจากเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย สาธารณรัฐประชาชนจีน จุดต้นตอการแพร่ระบาด ด้วยเที่ยวบินพิเศษของสายการบินไทยแอร์เอเชีย มายังสนามบินอู่ตะเภา และนำตัวไปเฝ้าระวังที่อาคารรับรองสัตหีบ อ่าวดงตาล อ.สัตหีบ จ.ชลบุรี และกระทรวงสาธารณสุขเผยตัวเลข ณ วันที่ 9 กุมภาพันธ์ มีจำนวนผู้ป่วย 32 ราย ยังคงรักษาตัวในโรงพยาบาล 22 ราย จากสถานการณ์เฝ้าระวังโรคปอดอักเสบจากเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ 2019 ได้ถูกเลิกสนใจไปช่วงระยะหนึ่ง เนื่องจากข่าวการกราดยิงผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมากจังหวัดนครราชสีมา ในวันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2563 ซึ่งเป็นวันมาฆบูชา ที่ศูนย์การค้าเทอร์มินอล 21 สร้างความสลดและเศร้าใจให้กับประเทศไทยอย่างมาก อีกทั้งปัญหาฝุ่นละออง pm 2.5 ยังมาพร้อมๆ กับการแพร่ระบาดในเดือนนี้แต่ยังไม่สร้างความตระหนกมากนัก

           จนกระทั่งวันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2563 กระทรวงสาธารณสุข แถลงรายละเอียดของผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ที่ยืนยันเพิ่มอีก 3 คน เป็นชายไทยอายุ 65 ปี และหญิงไทยอายุ 62 ปี เป็นสามีภรรยาได้เดินทางกลับจากเมืองฮอกไกโดประเทศญี่ปุ่น และหลังจากเดินทางกลับได้ 3 วันก็ได้เข้ารับการรักษาตัวที่โรงพยาบาลบำราศนาดูร และได้แพร่เชื้อไปยังหลานชาย อายุ 8 ปี ไม่ได้เดินทางไปต่างประเทศด้วย แต่ติดเชื้อเพราะอยู่ใกล้ชิดกันและได้ประกาศให้โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เป็นโรคติดต่ออันตราย⁵  หลังจากเหตุการณ์นี้ได้สร้างความวิตกให้กับบุคคลที่ใกล้ชิดและร่วมเดินทางกับผู้ติดเชื้อในสถานที่ต่างๆ ที่เกี่ยวข้องทำให้ข่าวการแพร่ของโรคระบาดมีความสนใจจนกลายเป็นประเด็นข่าวที่ถูกสนใจมากในเวลาต่อมาสถานการณ์ในเดือนมีนาคม 2563 การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา (COVID-19)⁶  เริ่มพบตัวเลขผู้ป่วยติดเชื้อแบบกลุ่มก้อนเป็นครั้งแรกและสูงสุดในช่วงที่ผ่านมา จากกลุ่มสถานบันเทิงย่านทองหล่อในวันที่ 12-19 ของเดือนมีนาคม 2563 จำนวน 57 คน และยอดผู้ป่วยที่เกี่ยวข้องจากสนามมวยลุมพินี รามอินทรา ในวันที่ 14-19 มีนาคม 2563 จำนวน 52 คน การแพร่ระบาดในเดือนนี้ทำให้เห็นการแพร่ระบาดในวงกว้างมากขึ้น ความหวาดกลัวก็มีมากขึ้น ทำให้มีผลกับการใช้ชีวิตประจำวันที่เปลี่ยนไปจากความหวาดกลัวนี้

           จากการวางแผนเดินทางไปอบรมที่กรุงเทพมหานคร หลังจากมีการแพร่ระบาดเป็นกลุ่มใหญ่นี้ ได้มีการยกเลิกการเดินทาง เนื่องจากผลของการแพร่เชื้อทั้งนี้การเดินทางโดยรถโดยสารไปยังกรุงเทพมหานคร เริ่มได้รับผลกระทบมีการคืนตั๋วการเดินทางแต่ต้องหักจากค่าตั๋วร้อยละ10 การคืนที่พักเช่นโรงแรมภายในกรุงเทพมหานครก็เป็นผลตามมา อีกทั้งสถานการณ์จากต่างประเทศ เช่น ประเทศอินโดนีเซีย ซึ่งเป็นวิทยากรต่างประเทศได้ถูกยกเลิกเช่นเดียวกันเพราะปิดประเทศจึงไม่สามารถเดินทางมายังประเทศไทยได้ ความตื่นตัวมีมากขึ้นในสังคมไทย การเรียนการสอนหยุดชะงักกะทันหัน เนื่องจากประกาศปิดมหาวิทยาลัยและปรับตัวโดยการสอนออนไลน์อย่างเร่งด่วนเพื่อลดการชุมนุมกันเป็นกลุ่มใหญ่ ซึ่งจะเป็นสาเหตุในการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 การเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้มีผลต่อวิถีชีวิตของคนไทย จากที่เคยเป็นแบบปกตินักศึกษาต้องเดินทางกลับบ้าน อาจารย์ต้องปรับตัวกับการสอนแบบใหม่ เริ่มหวาดระแวงในการเดินทางมากขึ้น ห้างสรรพสินค้าปิดเปิดเฉพาะส่วนอุปโภคบริโภค สถานที่ที่เคยเปิดบริการได้เริ่มทยอยปิด การเฝ้าระวังตนเองเป็นสิ่งจำเป็นข่าวการแพร่ระบาดกลายเป็นข่าวอันดับแรกที่ต้องติดตาม ผู้ติดเชื้อเพิ่มขึ้นทุกวันๆ และมีผู้เสียชีวิตมากขึ้น ความหวาดระแวงได้เกิดขึ้นแล้วในช่วงปลายเดือนมีนาคม 2563

           สมาคมโรคติดเชื้อแห่งประเทศไทย แถลงเรื่องการฉีดพ่นยาฆ่าเชื้อลงบนตัวบุคคลหรือสถานที่⁷  เพื่อทำลายเชื้อ SARS-CoV-2 เชื้อที่เป็นสาเหตุของโควิด-19 เมื่อวันที่ 10 เมษายน 2563 ว่าการฉีดพ่นทำลายเชื้อบนร่างกายไม่ปลอดภัยต่อการติดเชื้อ เพราะเชื้ออยู่ที่ทางเดินหายใจ ยาฆ่าเชื้ออันตรายต่อร่างกายจึงไม่ควรทำเด็ดขาด การรักษาระยะห่าง สวมหน้ากากอนามัย รักษาความสะอาดล้างมือ และไม่มีความจำเป็นที่จะต้องฉีดพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อหรืออบฆ่าเชื้อด้วยสารเคมีต่างๆ บนถนน สถานที่สาธารณะหรืออาคารบ้านเรือนเป็นการสิ้นเปลืองโดยเปล่าประโยชน์ จากความกังวลหลังจากมีผู้ติดเชื้อโควิด-19 ในประเทศไทย สะสมต่อเนื่องเป็นเวลานานทำให้สถานที่ต่างๆ ใช้วิธีนี้ฉีดพ่นฆ่าเชื้อเพื่อป้องกัน ก่อนการประกาศจากสมาคมโรคติดเชื้อแห่งประเทศไทย ตั้งแต่ปลายเดือน กุมภาพันธ์ – มีนาคม การฉีดพ่นฆ่าเชื้อในสถานที่ต่างๆ เพื่อควบคุมป้องกันโรคโควิด-19 เป็นจำนวนมาก รวมถึงการระดมกำลังจากหน่วยงาน ปฏิบัติการล้างถนน และฉีดพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อโควิด-19

           การขาดแคลนหน้ากากอนามัยได้คลอบคลุมไปทั่วประเทศ โดยเฉพาะในโรงพยาบาลหลายแห่งขาดแคลนหน้ากากอนามัย ในคลังเวชภัณฑ์เหลือน้อยใกล้วิกฤตโรงพยาบาลแก้ปัญหาด้วยการเย็บหน้ากากผ้าใช้เองขณะที่วัสดุตัดเย็บหน้ากากผ้าเริ่มขาดแคลน จากกรณีตัวอย่าง โรงพยาบาลรามาธิบดีเปิดเผยเมื่อวันที่ 9 มีนาคม 2563⁸  ว่าเกิดปัญหาขาดแคลนหน้ากากอนามัย ซึ่งในขณะนั้นเหลือใช้แค่ 1 สัปดาห์ และโรงพยาบาลขอนแก่นได้ออกมายืนยันว่า โรงพยาบาลขาดแคลนหน้ากากอนามัยจริง มีเหลือในสต็อกให้ใช้อีกไม่กี่วันและยังจำต้องรับคนไข้เกินอัตราอยู่ วิกฤตขาดแคลนหน้ากากอนามัยอย่างหนักจนโรงพยาบาลและบุคลากรต้องออกสื่อ ขอรับบริจาคเนื่องจากการแพร่ของโรคระบาด “สั่งเป็นเดือนข้อไม่มีของส่ง” จากบรรยากาศการซื้อขายหน้ากากอนามัยและเจลล้างมือตามร้านขายยาในจังหวัดสงขลา พบว่ายังคงขาดแคลนโดยเฉพาะหน้ากากอนามัย ร้านต้องขึ้นป้ายบอกไว้ว่า หน้ากากอนามัยหมด ซึ่งเภสัชกรหญิงศิวพร สุวรรณศิริ เจ้าของร้าน⁹  เปิดเผยว่าหน้ากากอนามัยทุกชนิดขาดแคลนอย่างหนัก สั่งมาเป็นเดือนก็ยังไม่ได้และยังมีสัญญาณจากผู้ผลิตว่ามีแนวโน้มราคาปรับตัวสูงขึ้นอีก โดยระบุสาเหตุว่าวัตถุขาด ตอนนี้ลูกค้าต้องเลือกซื้อ เจลล้างมือและแอลกอฮอล์ไปใช้ก่อน ส่วนลูกค้าบอกว่าพยายามตระเวนหาซื้อหน้ากากอนามัยมาหลายแห่งแต่ก็ไม่มีตอนนี้ต้องเย็บหน้ากากอนามัยใช้เอง ต้องช่วยตัวเองดีที่สุด กรมการค้าภายในกระทรวงพาณิชย์ จำหน่ายหน้ากากอนามัย¹⁰  ให้ประชาชนในราคา 4 ชิ้น 10 บาท ต่อ 1 คน เริ่มจำหน่ายในกรุงเทพมหานคร และกระจายไปยังต่างจังหวัดทั่วประเทศโดยเปิดจำหน่ายเป็นเวลาตามจุดต่างๆ ซึ่งมีประชาชนมารับริการอย่างหนาแน่นเป็นจำนวนมาก เพื่อเข้าคิวต่อแถวรอซื้อหน้ากากอนามัย

           กระแสความกังวลเกี่ยวกับโควิด-19 พุ่งสูงขึ้นในกรุงเทพมหานคร การสั่งปิดสถานประกอบการ ห้างสรรพสินค้า และร้านอาหารแบบรับประทานในร้านเป็นการชั่วคราว ทำให้ผู้คนไม่อยากออกจากบ้าน ทำให้พนักงานส่งอาหารมีรายได้เพิ่มขึ้น ที่ประชุมคณะกรรมการควบคุมโรคติดต่อกรุงเทพมหานคร มีมติสั่งปิดห้างสรรพสินค้า สถานที่เสี่ยงต่างๆ หลายแห่งตามมาตรา 35 พ.ร.บ¹¹  โรคติดต่อฯเป็นระยะเวลา 22 วัน ตั้งแต่ 22 มีนาคม–2 เมษายน 2563 จากแนวโน้มโรคระบาดที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งธุรกิจร้านอาหาร ร้านเครื่องดื่มต่างๆ ทั้งในและนอกห้างปรับเปลี่ยนรูปแบบการให้บริการ บางส่วนปรับรูปแบบปิดพื้นที่รับประทานอาหารในร้านเหลือเพียงการซื้อกลับบ้าน ดิ้นสู้ตลาดเดลิเวอรี่ที่มีอยู่หลายเจ้าฝ่าวิกฤตโควิด-19 ต่างจังหวัดในตัวเมืองก็เช่นเดียวกัน วิถีชีวิตของคนเมืองเริ่มเปลี่ยนไปและใช้ชีวิตที่อยู่บ้านมากขึ้นหากแต่ พื้นที่ที่การส่งอาหารแบบเดลิเวอรี่เข้าไม่ถึงก็ยังดำรงชีวิตกันตามปกติ เพราะมีตลาดชุมชนเช่นตลาดนัดที่ขายอาหารสดและเครื่องอุปโภคบริโภคอยู่ การกระทบนี้เห็นได้ว่ามีผลต่อพื้นที่ที่มีคนหนาแน่นและติดเชื้อเป็นจำนวนมาก อาหารเป็นปัจจัยที่ร่างกายขาดไม่ได้ ความโหยหาจากชีวิตปกติของการใช้ชีวิตจากการปิดสถานที่ทำให้ยากลำบากต่อการดำรงชีวิตของการบริโภคที่ใช้เงินในการแลกเปลี่ยน และนั่นก็ทำให้เห็นว่าถึงแม้มีเงินในกระเป๋ามากขนาดไหนในภาวะขาดแคลนหน้ากากอนามัย ร้านอาหารถูกปิด ห้างสรรพสินค้าไม่เปิด การใช้เงินถูกชะงักไปชั่วขณะ การรู้จักป้องกันตนเองสำคัญมากในช่วงนี้ ทำให้คนไทยหันมาช่วยเหลือตัวเองด้วยการเย็บหน้ากากผ้ามาใช้เอง รู้จักทำอาหารกินเอง อยู่บ้านมากขึ้นแต่ความเหลื่อมล้ำของสังคมย่อมมีอยู่ทุกพื้นที่

           การแถลงการณ์เป็นประจำได้เริ่มต้นในเดือนกุมภาพันธ์ถึงความคืบหน้าสถานการไวรัสโคโรนาสายพันธ์ใหม่ 2019 หรือ โควิด 19 จนกระทั่งวันที่ 25 มีนาคม 2563 ได้แถลงการณ์ เรื่อง พ.ร.ก. ฉุกเฉิน¹²  และห้ามเดินทางข้ามจังหวัด วันที่ 1 เมษายน 2563 แถลงข่าวจากรัฐบาล¹³  ห้ามรถโดยสารเดินทางข้ามจังหวัดและสายการบินทั่วประเทศ 3 เมษายน 2563 รัฐบาลประกาศ¹⁴  ห้ามประชาชนออกนอกเคหสถาน (เคอร์ฟิว) ทั่วประเทศ 22.00-04.00 น. วันที่ 13 พฤษภาคม 2563 ไม่พบผู้ติดเชื้อรายใหม่เป็นวันแรก15  วันที่ 1 มิถุนายน 2563 ศบค. ปรับเวลาเคอร์ฟิว¹⁶  เป็น 23.00-03:00 น. และวันที่ 1 กรกฎาคม 2563¹⁷  โรงเรียนภายใต้การกำกับของกระทรวงศึกษาธิการ เปิดการเรียนการสอนเป็นวันแรก ซึ่งล่าช้ากว่าปกติถึง 45 วัน เนื่องจากคณะรัฐมนตรีมีมติให้เลื่อนวันเปิดเทอมออกไปเพื่อป้องกันการระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่

ภาพที่ 3 “การแถลงการณ์จากหน่วยงานต่างๆ”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 4 “การแพร่เชื้อจากสนามมวย”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 5 “การฆ่าเชื้อ”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 6 “การขาดแคลนหน้ากากอนามัย”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 7 ร้านอาหาร-การบริการ ห้างสรรพสินค้าถูกปิดตัวลงเหลือเฉพาะส่วนที่ต้องใช้อุปโภคบริโภค

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 8 สื่อร่วมประชาสัมพันธ์ให้อยู่บ้าน

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 9 “เว้นระยะห่างทางสังคม”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 10 “การเสียสละของบุคลากรทางการแพทย์”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 11 “หมดหวัง”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 12 “ความสูญเสีย”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 13 “น้ำใจที่หลั่งไหลในการช่วยเหลือสังคม”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

ภาพที่ 14 “วันที่ไม่พบผู้ติดเชื้อในประเทศไทย”

เทคนิคสีน้ำบนกระดาษ ขนาด 42 X 60 เซนติเมตร

สรุป

           จากเหตุการณ์การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรนา 2019 เมื่อต้นปี 2563 ในระยะเวลาตั้งแต่เดือนมกราคม-มิถุนายน 2563 นั้น ได้ถูกรวบรวมเป็นภาพวาดจากการติดตามข่าวสารทางออนไลน์จากเว็บไซต์ต่างๆ เพื่อเป็นบทเรียนที่สร้างความทรงจำ ที่เริ่มตั้งแต่มีการแพร่ระบาดรุนแรงในประเทศไทยเป็นประเทศแรก และสร้างความหวาดหวั่นให้กับประเทศร่วมโลกเป็นอย่างมาก ต่อมาเมื่อมีผู้รับเชื้อจากการเดินทางมาจากต่างประเทศ และติดเชื้อเป็นกลุ่มก้อน ความหวาดระแวงของคนไทยจึงเริ่มเกิดขึ้นอย่างจริงจัง บุคลากรทางการแพทย์ออกมาประกาศถึงภาวะขาดแคลนหน้ากากอนามัยที่ไม่เพียงพอ การแพร่เชื้อเป็นจำนวนมากในพื้นที่เขตเมืองหลวงและปริมณฑล ทำให้ห้างสรรพสินค้า ร้านค้าและการบริการต่างๆ ถูกปิดเพื่อลดอัตราการติดเชื้อ การขาดรายได้ในการดำรงชีวิตประจำวัน ตกงาน ชีวิตประจำวันที่เริ่มไม่ปกติส่งผลให้ผู้คนเดินทางออกจากเมืองหลวง ไปยังต่างจังหวัดโดยเฉพาะแรงงานที่มีบ้านเป็นจุดหมาย ก่อนที่จะมีการประกาศ พรก.ฉุกเฉิน ห้ามเดินทางข้ามจังหวัด และปิดเส้นทางการเดินทางสาธารณะในประเทศ และปิดประเทศห้ามคนที่ทางจากต่างประเทศเข้ามาในแผ่นดินไทย โดยมีพื้นที่เฉพาะสำหรับกักบริเวณสำหรับผู้ที่เดินทางมาจากต่างประเทศ การรอฟังประกาศ จาก ศบค. หรือศูนย์บริหารสถานการณ์แพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 เพื่อติดตามสถานการณ์ในแต่ละวัน จนกระทั่งสถานการณ์เริ่มคลี่คลาย การปลดล็อคในสถานที่ต่างๆ ค่อยๆกลับคืนมาให้บริการ

           การดำเนินเรื่องราว 14 เหตุการณ์ในภาพวาด จาก ภาพที่ 1 ที่ผู้คนเริ่มกลับมาดำเนินชีวิตในสังคมแบบวิถีใหม่ ที่เริ่มจาก ภาพที่ 2 ที่เริ่มมีผู้ติดเชื้อโดยผู้ประกอบอาชีพขับรถแท็กซี่รับส่งผู้โดยสาร ภาพที่ 3 รวบรวมบรรยากาศการแถลงการณ์ผ่านหน้าจอจากหน่วยงานต่างๆ ภาพที่ 4 ที่ได้สื่อถึงภาพสถานที่ๆ ติดเชื้อเป็นกลุ่มก้อน ภาพที่ 5 การฉีดพ่นฆ่าเชื้อในสถานที่ต่างๆ ซึ่งในภายหลังกรมควบคุมโรคได้ออกประกาศว่าไม่ได้ช่วยอะไรมากเพราะการป้องกันที่ดีกว่าคือใส่หน้ากากอนามัยและล้างมือบ่อยๆ เนื่องจากเชื้อติดต่อทางลมหายใจเข้าสู่ปอด ภาพที่ 6 ภาวการณ์ขาดแคลนหน้ากากอนามัยของประชาชน โดยเฉพาะบุคลากรทางการแพทย์ที่จำเป็นต้องใช้ในวิชาชีพเป็นอย่างมาก จนต้องออกมาประกาศขอรับบริจาคกันอย่างจริงจัง ภาพที่ 7 แสดงภาพการส่งอาหารที่ถูกสั่งจองไว้ล่วงหน้าหรือเดลิเวอรี่ที่เป็นที่นิยมทำให้รายได้สวนกระแสเศรษฐกิจที่กำลังซบเซาลงอย่างมาก ภาพที่ 8 การสื่อประชาสัมพันธ์เชิญชวนให้ทุกคนอยู่บ้านเพื่อลดอัตราการติดเชื้อ ภาพที่ 9 การเว้นระยะห่างทางสังคม ภาพที่ 10 แสดงถึงการสูญเสียและความเสียสละของบุคลาการทางการแพทย์ของไทย ภาพที่ 11 ความหมดหวัง ห้างปิด เลื่อนหวยออก ตกงานกะทันหัน ภาพที่ 12 ความสูญเสียที่เกิดขึ้นทั่วโลกจากผู้ติดเชื้อ ภาพที่ 13  น้ำใจที่หลั่งไหลในการช่วยเหลือสังคม ภาพที่ 14 วันที่ไม่พบผู้ติดเชื้อในประเทศไทย

           บทความนี้เกิดจากแรงบันดาลใจที่ถูกกักตัวเป็นระยะเวลา 14 วัน จากการเดินทางข้ามจังหวัด เพื่อดูแลบิดาซึ่งป่วยเป็นมะเร็งในระยะสุดท้าย เป็นการเดินทางที่สวนกระแสกับความหวาดกลัว แต่เมื่อนับลมหายใจที่จะมีชีวิตอยู่ จึงจำเป็นต้องเดินทางอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยหาวิธีป้องกันให้ไปถึงจุดหมายโดยปลอดภัย ทำให้เห็นบรรยากาศที่ไม่ปกติในสถานที่ต่างๆ ในขณะที่ผู้คนส่วนใหญ่ใช้ชีวิตอยู่บ้าน นำมารวบรวมโดยการถ่ายทอดเป็นภาพวาดเพื่อหาทางออกในความคิด ที่วิตกกังวลในขณะนั้น การดำเนินเรื่องที่นำวิธีที่เคยวิเคราะห์นิทานจากการอบรมศิลปะด้านใน ดังนี้ 1. จุดเริ่มต้น 2. ดำเนินเรื่องราว 3. จนมาเจอปัญหาและอุปสรรค 4. การหาวิธีแก้ปัญหา 5. การคลี่คลายเพื่อหาทางออก 6. จุดจบ และนำเหตุการณ์และเรื่องราวที่สอดคล้องกับการวิเคราะห์นั้น มาดำเนินเหตุการณ์และถ่ายทอดออกมาเป็นภาพวาด 14 เรื่องราวในครั้งนี้ ทำให้เห็นทางออกของปัญหาและมีกำลังใจในการต่อสู้อีกครั้ง

           การหาทางออกของความคิดแก้ปัญหาได้ในระดับหนึ่ง แต่ชีวิตยังต้องดำเนินต่อ ถึงแม้จะมีคำนิยามถึงชีวิตวิถีใหม่ จำนวนผู้ติดเชื้อในประเทศไทยที่ไม่พบผู้ติดเชื้อเป็นระยะเวลานานได้กลับมามีผู้ติดเชื้ออีกครั้ง เพราะจำนวนผู้ติดเชื้อบนโลกใบนี้ที่กลับเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ไม่ได้ลดลงเป็นศูนย์เหมือนประเทศไทย กระนั้นความเสี่ยงก็มิได้ลดลงเลย จะหาความแน่นอนได้จากที่ไหน ในวันที่โลกใบนี้สูญสิ้นจากเชื้อโรคนี้ ชีวิตที่ดำเนินต่อบนผืนแผ่นดินไทยที่นับว่าโชคดีเหนือสิ่งอื่นใด หัวใจที่เข้มแข็งที่อ่อนล้าบ้างแต่ยังแข็งแกร่งของของผู้คนส่วนใหญ่ที่อาศัยอยู่บนผืนแผ่นดินแห่งนี้ ที่ต่อสู้ไปด้วยกันที่รอวันพบแสงสว่างในปลายอุโมงค์พร้อมๆ กับมนุษยชาติบนโลกใบนี้

ที่มาของภาพ : 1

5 มุมมอง โลกหลัง “โควิด-19” และ “ความปกติใหม่. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์  https://www.prachachat.net/prachachat-hilight/news-466740

ปรับไลฟ์สไตล์ชีวิตใหม่รับ New Normal หลังวิกฤตโควิด-19 รอดได้ด้วย Digital Technology . (2563).  ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.etda.or.th/content/new-normal-after-covid-19.html

เปิดโพลล์ตอบรับ “New Normal ชีวิตวิถีใหม่ของคนไทย. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.nationweekend.com/content/covid-19/11312

เปิดภาพ New Normal คนไทยกับวิถีชีวิตแบบใหม่แปลกตา ในยุคโควิด-19. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ สาระนะ.com/ข่าวสารทั่วไป/เปิดภาพ-new-normal-คนไทยกับวิถี/

ที่มาของภาพ : 2

คนขับแท็กซี่ติดเชื้อไวรัสโคโรนารายแรกของไทยหายดีแล้วกลับบ้านได้. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563,  จาก เว็บไซต์ http://sanook.com/news/8026266

ด่วนไทยพบผู้ติดเชื้อไวรัสโคโรนาคนสู่คนรายแรก. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563 จาก เว็บไซต์  https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/864507

นพวรรณ เตชะเสนีย์. (2563). แท็กซี่โวยไม่มีตังค์ผ่อนรถขอรัฐช่วยพักหนี้ค่าก๊าซ. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563,  จาก เว็บไซต์ http://thebangkokinsight.com/303407

ที่มาของภาพ : 3

กุลธิดา สามะพุทธิ. (2563). ไวรัสโคโรนาผู้สื่อข่าวต่างประเทศถาม-นพ.ธนรักษ์ตอบ เรื่องสถานการณ์ไวรัสโคโรนาในไทย ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.bbc.com/thai/thailand-51426202?fbclid=IwAR1gc9Sw0uujb8p3KP_o_Z6LWgBFRg2uPi57ACSL_42LqxGT_4xpbHMnApg

ไทยเสี่ยง 'ไวรัสโคโรนา' (โควิด-19) ระบาดเพิ่มขึ้น. (2563) ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์  https://www.bangkokbiznews.com/news/detail/867462

นายกฯแถลงผ่านทีวีพูลรัฐบาลไม่นิ่งนอนใจสถานการณ์โควิด-19ขอคนไทยฝ่าวิกฤตด้วยกันประเทศไทยต้องชนะ. (2563) ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://thestandard.co/prayut-coronavirussituation/?fbclid=IwAR1YfNoljjuWQM3I4KSegyaSnoE2EdbZxfVW6rEgBjpzJtEz08CWJSQ_zsk

ยอดคนติดเชื้อโควิดรายใหม่เพิ่มอีก 89 ราย ป่วยสะสม 2,067 ราย เสียชีวิตรวม 20 รายแล้ว. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.prachachat.net/breaking-news/news-444078

ไวรัสโคโรนา : แม่บ้านและคนขับรถรับจ้างเป็นผู้ติดเชื้อรายที่ 36 และ 37 ของไทย. (2563) ค้นเมื่อ 30  มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.bbc.com/thai/thailand-51624125

อนุทินมั่นใจคุมแพร่ระบาดไวรัสโคโรนายังไม่ต้องปิดประเทศ. (2563) ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://news.thaipbs.or.th/content/288341

ที่มาของภาพ : 4

โควิดน๊อกเซียนมวยเปิดใจแมทธิวมิสเตอร์ป๋อง. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์  maiichon.co.th/sport/thai/-sport/new_2071910

เวทีลุมพินี เดินหน้ากำจัดเชื้อไวรัส ป้องกันโควิด-19. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์  thairath.co.th/sport/boxing-mma/178756

ที่มาของภาพ : 5

เจ้าหน้าที่อาสาสมัครบรรเทาคลองเตยออกฉีดพ่นน้ำยาฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน  2563, จาก เว็บไซต์ https://www.springnews.co.th/thailand/bangkok/642455

สนามบินขอนแก่นพ่นยาฆ่าเชื้อโควิด-19ทุกจุด. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ http://www.innnews.co.th/regional-news/news_627063/?fbclid=IwAR3d5C4uUzZX7VHe1rNTpTGu49Iml7Kbh913b8WgHmnTsYvmSdSPy6uCs7o

ฮาบิแททกรุ๊ปเข้มมาตรการรับมือโควิด-19สร้างความปลอดภัยตอกย้ำความมั่นใจให้กับลูกค้า. (2563). ค้นเมื่อ  30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ propholic.com/prop-now/ฮาบิแทท-กรุ๊ป-เข้มมาตรการ/

AISตั้งแผงกั้นอะครีลิคใสลดเสี่ยงโควิด-19. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์  hoonsmart.com/archives/108001

ที่มาของภาพ : 6

ประชาชนแห่ซื้อหน้ากากอนามัยธงฟ้าบางคนรอนานกว่า6 ชม. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ news.thaipbs.or.th/content/289587

เพจดังเผย รพ.ขาดแคลนหน้ากากอนามัยหนัก จนท.ต้องซัก-ตาก-ใช้ซ้ำ. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563,  จากเว็บไซต์ amarintv.com/news/detail/22664

เย็บเองใช้เองแห่ส่งกำลังใจให้อาจารย์หมอเย็บแมสเองเห็นแล้วเบิดคำสิเว้า. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน  2563, จากเว็บไซต์ thaimoveinstitute.com/2762/

สุดสะเทือนใจคุณหมอ รพ.รามาฯพาต์ขาดแคลนแมสก์ใช้หน้ากากผ้าผ่าตัดผู้ป่วย. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน  2563, จากเว็บไซต์ pantip.com/topic/39689233

หน้ากากอนามัยขาดแคลนหนักเหลือให้ใช้ไม่ถึงเดือน. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  thews.co.th/socail/522896/หมอยะลาโพสต์ขอรับบริจาค

ที่มาของภาพ : 7

ชัยยศ ยงค์เจริญชัย. (2563). โควิด-19 : ธุรกิจขาขึ้นในช่วงเศรษฐกิจขาลงผลพวงไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ bbc.com/thai/thailand-52163423

เปิดภาพบรรยากาศ หลัง สั่งปิด! ห้างสรรพสินค้า กทม. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  nationtv.tv/main/content/378766919/

ที่มาของภาพ : 8

ขอความร่วมมือร่วมใจอยู่บ้าน. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  twitter.com/musicmoverec/status/1241217446628843524

‘บิ๊กตู่’ รับไอเดียกลุ่มแพทย์ 'ล็อกดาวน์' ปชช. 'อยู่บ้าน’ หลังคาดการณ์ป่วย3.5แสน ตาย7 พัน. (2563). ค้นเมื่อ  30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  isranews.org/article/isranews-news/86590-new505.html

แพทย์พยาบาล รพ.ลำปางชวนคนอยู่บ้านสู้โควิด-19ลดการแพร่กระจายเชื้อไวรัส. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน  2563, จากเว็บไซต์ lampang13.com/archives/21906

ศิลปินแกรมมี่เชิญชวน “อยู่บ้าน หยุดเชื้อ เพื่อชาติ” พร้อมส่งกำลังใจให้ทีมแพทย์ และคนไทยทุกคนผ่านวิกฤตนี้โดยเร็ว. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ ryt9.com/s/prg/3110209

หมอศิริราชวอนคนไทยคนร่วมมือต้านโควิด-19 อยู่บ้านหยุดเชื้อเพื่อชาติ. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ thairath.co.th/news/local/bangkok/1806078

AISIdtacITrueMoveHเปลี่ยนชื่อเครือข่ายชั่วคราวร่วมรณรงค์ให้ทุกคนหยุดเชื้อเพื่อชาติ. (2563). ค้นเมื่อ 30  มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ iphon-droid.net/ais_dtac-truemove-h=operator-name/

ที่มาของภาพ : 9

กรมอนามัย เข้ม Social Distancing ‘บุคคล-องค์กร-ชุมชน’ ลดแพร่เชื้อ COVID-19 . (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ pr.moph.go.th/?url=pr/detail/2/02/140957

ขสมก.ขอความร่วมมือผู้ใช้บริการรถโดยสาร ปฏิบัติตามมาตรการเว้นระยะห่างทางสังคม (Social Distancing) เพื่อลดความเสี่ยงการแพร่ระบาดโรคโควิด -19. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ js100.com/en/site/post_share/view/85004

MRT คุมเข้มมาตรการรักษาระยะห่างทางสังคม (Social Distancing) โดยจัดลำดับการเข้าใช้บริการ. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ acnews.net/detailnews.php?news_id=N256341472

Social Distancing- เว้นระยะห่างทางสังคม” ทางรอดโควิด-19. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ thaipost.net/main/detail/60532

ที่มาของภาพ : 10

เปิดใจพยาบาลไอซียูโควิด กับภาระงานที่หนักและเสี่ยง. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  mcot.net/viewtna/5ea9865de3f8e40af943c20e

พระราชทานเพลิงศพ อสม.ที่ปฏิบัติงานเสียชีวิต. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  tnnthailand.com/index.php/content/35192

ศึกนี้เราต้องชนะ! หาดใหญ่ ส่ง "นักรบชุดขาว" กว่า 50 ชีวิต เสริมทัพสู้ "โควิด-19" ที่ภูเก็ต. (2563). ค้นเมื่อ  30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ nationtv.tv/main/content/378770745/

เศร้า ไทยสูญเสียบุคลากรการแพทย์ ทำงานไม่ได้พักจนเสียชีวิต. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ nationweekend.com/content/image_news/9320

สงขลา | ร่วมส่งกำลังใจให้​“นักรบชุดขาวม.อ.”ปฏิบัติหน้าที่ช่วยผู้ป่วยCOVID-19​ . (2563). ค้นเมื่อ 30  มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.songkhlatoday.com/content/26302/

อาลัยนางฟ้าชุดขาว "พยาบาลสาว" ทุ่มเทดูแลผู้ป่วยโควิด-19 จนวูบเสียชีวิต. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน  2563, จาก เว็บไซต์ sanook.com/news/8073130

ที่มาของภาพ : 11

กทม. แจงแนวทาง 17 สถานที่ได้รับการผ่อนปรนระยะ 3 ขยายเวลาเปิดห้าง ร้านอาหารนั่งด้วยกันได้. (2563).  ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ thestandard.co/measures-to-alleviate-phase-3/

คนแพนิกโควิด 19 ระบาด กักตุนอาหารยันห้างปิด เติมของปุ๊บหมดปั๊บ เกลี้ยงหมดทุกชั้น. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ covid-19.kapook.com/view222169.html

ด่วน! ผู้ว่าฯ ชลบุรี มีคำสั่งปิดร้านสะดวกซื้อ 4 ทุ่มถึงตี 5 เริ่มคืนนี้. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ 77kaoded.com/news/sangk/1457010

ด่วน เลื่อนวันหยุดสงกรานต์ 13,14,15 .(2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  nationweekend.com/content/image_news/8180

รวมสถานการณ์ผู้ประกอบการไทยยื้อไม่ไหว ลูกจ้างตกงาน! . (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ pptvhd36.com/news/ประเด็นร้อน/113093

เลื่อนออกสลาก ไป 2 พ.ค. ยกเลิกงวด 16 เม.ย. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  bangkokbiznews.com/news/detail/872564

สยองแห่กลับบ้าน มหาดไทย สั่งด่วนทุกหมู่บ้านยกระดับคุมระบาด. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563,  จากเว็บไซต์ komchadluek.net/news/politic/423855

ที่มาของภาพ : 12

ความสูญเสียเหลือคณานับนิวยอร์กไทม์ส อุทิศหน้า 1 พิมพ์ชื่อผู้ตายจากโควิด-19 ในสหรัฐ. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.sanook.com/news/8170226/

คุณปู่วัย 80 เสียชีวิตจากโควิด 19 รายที่ 58 ของไทย หลังกลับจากมัสยิดในมาเลเซีย. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://covid-19.kapook.com/view226794.html

ตัวเลขผู้เสียชีวิตจากโควิด-19 ในสเปนแซงหน้าจีน - ผู้ติดเชื้อในสหรัฐฯ เกิน 62,000 คน. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.voathai.com/a/coronavirus-covid-19-spain-china-italy/5345344.html

ป่วยโควิด-19ทั่วโลก. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.innnews.co.th/world- news/news_633793/

ภาพถ่ายทางอากาศเผยบราซิลเตรียมขุดหลุมฝังหมู่เหยื่อโควิด-19. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  https://www.posttoday.com/world/624251

อนามัยโลกเตือนการต่อสู้โควิด-19 ต้องใช้เวลาอีกนาน-หน้าร้อนอาจไม่ใช่ความหวัง. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.voathai.com/a/who-covid-19-asia-ct/5354767.html

ที่มาของภาพ : 13

กลาโหมรับมอบอุปกรณ์การแพทย์จากจีนมูลค่า30ล้านบาทป้องกันโควิด. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน  2563, จากเว็บไซต์ https://siamrath.co.th/n/154558

กองทุนเพื่อวิจัยและสร้างชุดตรวจและอุปกรณ์ทางการแพทย์เพื่อสู้กับโควิด19. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563,  จากเว็บไซต์ https://taejai.com/th/d/innovationfund_covid19/

กรมสมเด็จพระเทพฯ พระราชทานเงินกองทุนฯ จัดซื้อห้องคัดกรอง-ห้องตรวจเชื้อโควิด-19. ค้นเมื่อ 30  มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://misterban.com/whatsup/กรมสมเด็จพระเทพฯ-พระ รา-2/

ธารน้ำใจหลั่งไหล มอบสิ่งของให้ ผู้ว่าฯ-กาชาดพิจิตร นำช่วยปชช.สู้โควิด. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.banmuang.co.th/news/region/191029

ในหลวง พระราชทานเครื่องช่วยหายใจ รพ.เจริญกรุงประชารักษ์ รับมือโควิด-19. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563,  จากเว็บไซต์ http://www.xnb3clnjcm3dcbfd0a3m8b9iwa2bk5mh.com/content/1809954

ปรากฏการณ์”ตู้ปันสุข”คนไทยไม่ทิ้งกัน. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.innnews.co.th/social/news_670644/

รวมน้ำใจของคนบันเทิงไทย ในช่วงวิกฤติโควิด-19. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  https://www.nationtv.tv/main/content/378771233

หมอ'รพ.หาดใหญ่'มี'หน้ากาก'ใช้แล้ว น้ำใจหลั่งไหลปชช.ช่วยบริจาคหลายร้อยชิ้น. (2563). ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.naewna.com/likesara/478026

TIP ปันอิ่ม น้ำใจสู้ภัยโควิด. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  https://mgronline.com/stockmarket/detail/9630000053576

ที่มาของภาพ :14

ศบค.เผยไทยไม่พบผู้ติดเชื้อรายใหม่ ในประเทศเป็นวันที่ 15. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จาก เว็บไซต์ https://www.thansettakij.com/content/437690

สถานการณ์แพร่ระบาดโรคโควิด-19 ในประเทศไทย 16 พ.ค. ไม่พบผู้ติดเชื้อรายใหม่ ไม่มีตายเพิ่ม. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.amarintv.com/news/detail/31048

100,000 deaths as coronavirus pandemic continues to rage. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.thejakartapost.com/news/2020/04/11/100000-deaths-as-coronavirus-pandemic-continues-to-rage-.html

Asia Today: India Reports over 8,000 New Virus Cases. Anyway. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.voanews.com/covid-19-pandemic/asia-today-india-reports-over-8000-new-virus-cases

COVID-19: Global death toll passes 15,000. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  https://telanganatoday.com/covid-19-global-death-toll-passes-15000

COVID-19 deaths climb in NY; Chris Cuomo tests positive. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://apnews.com/e80a98f37714622c5b34d27d94bea8ff

Global COVID-19 death toll crosses 100,000 milestone. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://www.arabnews.com/node/1656866/world

India's Coronavirus Death Toll Is Surging. Prime Minister Modi Is Easing Lockdown  Anyway. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์ https://time.com/5855555/india-coronavirus/

Late in the Game, Russia Steps Up to Covid-19. ค้นเมื่อ 30 มิถุนายน 2563, จากเว็บไซต์  https://www.nytimes.com/2020/04/07/opinion/putin-russia-coronavirus.html