การแสดงจ๊าดไต เป็นการแสดงของกลุ่มชาติพันธุ์ไต จากอำเภอเวียงแพง จ.เชียงใหม่ ซึ่งเป็นพื้นที่ติดกับประเทศพม่า เริ่มตั้งแต่การไหว้ครู เนื้อเรื่องกล่าวถึงการเกี้ยวพาราสีของชายหนุ่มหญิงสาวชาวไทใหญ่ โดยแสดงให้เห็นถึงวัฒนธรรมที่สำคัญของชาวไทใหญ่ เช่น งานออกพรรษา ซึ่งเป็นที่มาของการแสดงกิงกะหร่า ซึ่งเป็นการแสดงตามความเชื่อว่าเป็นการต้อนรับพระพุทธเจ้าเสด็จลงจากดาวดึงส์  รวมถึงการแสดงให้เห็นถึงพิธีแต่งงานของชาวไทใหญ่และประเพณีส่างลองของชาวไทใหญ่ ที่แสดงให้เห็นถึงความศรัทธาในพระพุทธศาสนาของชาวไทใหญ่
 

วีดีทัศน์ที่นำเสนอข้อมูลวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของชนชาติไทใหญ่ จำนวน 42 ตอน แบ่งเป็น 5 หมวด ดังนี้
          หมวดที่ 1 ชีวิตประจำวัน ให้ข้อมูลเกี่ยวกับวิถีชีวิตทั่วไปของชาวไทใหญ่โดยนำธรรมชาติใกล้ตัวมาใช้ เช่น การซักผ้าด้วยมะคำดีควายแทนผงซักฟอก การไพใบตองตึงมามุงหลังคา การถนอมอาหารอย่างถั่วเน่า ซึ่งเป็นอาหารหลักของชาวไทใหญ่ต้องมีไว้ทุกครัวเรือน
          หมวดที่ 2 พิธีกรรมและความเชื่อของชาวไทใหญ่เกี่ยวข้องกับวิญญาณ พระพุทธศาสนา การดูฤกษ์ยาม การใช้คาถารักษาโรค
          หมวดที่ 3 องค์ความรู้และภูมิปัญญาที่ได้เรียนรู้จากบรรพบุรุษ เช่น การใช้ยาสมุนไพรรักษาโรค หรือการสุ่มยา การตีมีดเพื่อใช้ในการทำเกษตรหรือในครัวเรือน การทำปานซอยหรือการแกะสลักลวดลายบนแผ่นไม้และสังกะสี
          หมวดที่ 4 การละเล่นและเครื่องดนตรี การละเล่นส่วนใหญ่ที่ฝึกความสามมัคคี ฝึกสติปัญญา กติกาง่ายๆ หรือหาและใช้วัสดุธรรมชาติใกล้ตัว อย่างการทำตึ่งตุงจากกระบอกไม้ไผ่ให้มีเสียงเหมือนกลอง
          หมวดที่ 5 หัตถกรรมและกับดักสัตว์ เป็นสิ่งที่เรียนรู้จากบรรพบุรุษ เพื่ออำนวยความสะดวก และประหยัดค่าใช้จ่าย เช่น การทำไม้กวาดดอกหญ้า การทำเครื่องจักรสานหรือทำกับดักสัตว์เพื่อดักมาเป็นอาหาร



 

งานวิจัยนี้มีเก็บข้อมูลจากวัดที่ตั้งอยู่ในบริเวณอำเภอเมืองจังหวัดลำปางจำนวนทั้งหมด 15 วัด          เพื่อวิเคราะห์ข้อมูลชุมชนและข้อมูลงานพุทธศิลป์ต่างๆ ภายในวัด โดยตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 23-25 มีชาวพม่าชาวไทใหญ่และชนกลุ่มน้อยจากพม่าเข้ามาตั้งถิ่นฐานและประกอบอาชีพอยู่ในพื้นที่เป็นจำนวนมาก ซึ่งกลุ่มคนเหล่านี้นับถือพุทธศาสนา มีความเชื่อว่าการพบสิ่งที่ดีในโลกหน้าจะต้องมาจากการสะสมบุญในโลกปัจจุบันดังนั้นการทำบุญที่สำคัญ โดยเฉพาะการทำบุญกับพระศาสนา เช่น การสร้างวัด การถวายเครื่องอัฐบริขารและอาหารแด่พระสงฆ์ การรวบรวมปัจจัยหรือแม้แต่การอุทิศแรงกายเพื่อสร้างศาสนสถาน ทำให้ปรากฏศาสนสถานและงานพุทธศิลป์ของชนกลุ่มนี้อยู่ทั่วไป โดยเฉพาะในช่วงพุทธศตวรรษที่ 24-25 รูปแบบการสร้างได้รับอิทธิพล ทั้งทางด้านโครงสร้างสถาปัตยกรรม พระพุทธรูป งานพุทธศิลป์อื่นๆ จากรูปแบบศิลปะพม่า สกุลช่างมัณฑเลย์ ซึ่งในปัจจุบัน สิ่งเหล่านี้ยังคงอยู่และไม่ได้มีการดัดแปลงเหมือนในจังหวัดอื่นๆ จึงกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของจังหวัดลำปาง มีเสน่ห์ดึงดูดให้ผู้คนเข้ามาท่องเที่ยวและสามารถสร้างรายได้ให้กับจังหวัดเป็นจำนวนมากในแต่ละปี
 

บทความนี้อภิปรายถึงการเปลี่ยนแปลงในด้านการบริโภคและวัฒนธรรมอาหารไต หรือไทใหญ่ ในพื้นที่อำเภอขุนยวม จังหวัดแม่ฮ่องสอน กล่าวถึงการนำผงชูรสเข้ามาในพื้นที่นี้ด้วยขบวนวัวต่าง ม้าต่าง ซึ่งเป็นรูปแบบการค้าขายที่ชาวบ้านที่มีทุนนำสินค้าประเภทต่างๆ ทั้งกะปิ กุ้งเสียบ นม สบู่ ปลากระป๋อง รวมถึงผงชูรสเข้ามาขายให้แก่ชาวบ้าน ในวัฒนธรรมอาหารของชาวไทใหญ่ที่แต่เดิมมี ถั่วเน่า เป็นวัตถุดิบหลักในการปรุงรส แต่เมื่อมีผงชูรสเข้ามาช่วยให้เกิดรสชาติที่กลมกล่อมจึงทำให้ชาวไทใหญ่จำนวนไม่น้อยเกิดการติดผงชูรสถึงขนาดที่มีคำพูดติดปากที่ว่า “ไม่ใส่ไม่ได้เดี๋ยวไม่อร่อย”
จากผลการเก็บข้อมูลของผู้เขียน นำมาสู่ข้อสรุปที่สำคัญ 2 ประการ นั่นคือ ผงชูรสในการสร้างความหมายตอกย้ำสัญญะของความอร่อยและผงชูรสเป็นภาพตัวแทนของสินค้าสมัยใหม่ที่เป็น “สัญญะของความอร่อยแบบง่ายๆ”
 

บทความนี้กล่าวถึง ชาวคะฉิ่นและชาวไทใหญ่ที่ได้อพยพมาตั้งรกราก ในจังหวัดเชียงใหม่ โดยที่หมู่บ้านชาวคะฉิ่น ตั้งอยู่ที่บ้านใหม่สามัคคี อำเภอเชียงดาว และหมู่บ้านชาวไทใหญ่ ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านต้นผึ้ง อำเภอฝาง ซึ่งคน 2 กลุ่มนี้ได้ถูกกดขี่โดยรัฐบาลทหารพม่าและรัฐบาลทหารไทใหญ่ไล่ที่ทำกิน เนื่องจากเป็นพื้นที่สงคราม จึงได้ทิ้งแผ่นดินเกิด แล้วอพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยเพื่อความอยู่รอด โดยเริ่มต้นจากการเข้ามาทำงานในสวนส้ม ได้รับค่าตอบแทนและที่อยู่อาศัย โดยยังคงมีวิถีชีวิตที่คงไว้ซึ่งวัฒนธรรมประเพณีของชนกลุ่มน้อย ทั้งนี้เหล่าลูกหลานของผู้อพยพต่างก็ได้รับการศึกษาแบบไทย แต่ในขณะเดียวกันก็ยังติดปัญหาเรื่องของสัญชาติ และความเท่าเทียมของกลุ่มน้อย