การศึกษามิติที่ซ่อนอยู่สำหรับเด็กที่อาศัยอยู่ในบ้าน เป็นทฤษฎีที่สามารถใช้เป็นแนวทางออกแบบบ้านที่เอื้อต่อธรรมชาติของเด็ก และยังคงมิติที่สามารถรองรับกับประโยชน์ใช้สอยของผู้ใหญ่ได้ โดยผู้เขียนได้ทำการศึกษาบ้านของกะเหรี่ยง อ.ขุนยวม จ.แม่ฮ่องสอน ที่อยู่บริเวณท่ามกลางหุบเขา และลำน้ำแม่สุริน ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติที่สวยงาม เหมาะแก่การประกอบอาชีพทำไร่ ทำสวนทำนาเลี้ยงสัตว์ งานวิจัยนี้มุ่งศึกษาถึงมิติที่ซ่อนอยู่สำหรับเด็กที่อาศัยอยู่ในบ้าน ทั้งในแง่ของพื้นที่ องค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม และองค์ประกอบของสภาพแวดล้อมที่อยู่ในบริเวณบ้าน ในงานวิจัยนี้ได้กล่าวถึงการเล่น ซึ่งเป็นหัวใจในโลกของเด็ก รวมทั้งยกตัวอย่างสถาปัตยกรรมที่ซ่อนมิติสำหรับเด็ก ได้แก่ หลองข้าวและเหล้าหมู อีกด้วย

            ศึกษาเปรียบเทียบการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของเกษตรกรม้งและกะเหรี่ยงในเขตศูนย์พัฒนา โครงการหลวงอินทนนท์ อำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่ ตลอดจนศึกษาปัญหาอุปสรรค ความต้องการของเกษตรกร และการวางแผนการทำงานอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ โดยพบว่าการอนุรักษ์ป่าของเกษตรกรม้ง และกะเหรี่ยงมีความแตกต่างกัน และเหมือนกันในบางส่วน เช่น กะเหรี่ยงทำงานอนุรักษ์มากกว่าม้ง อาทิ การป้องกันไฟป่า การรักษาป่า และทั้งสองกลุ่มมีความแตกต่างกันคือ ม้งจะปลูกพืชระบบเชิงเดี่ยว ส่วนกะเหรี่ยงจะปลูกพืชหมุนเวียนด้วย สำหรับปัญหาที่พบส่วนใหญ่คือม้งจะมีปัญหาเรื่องการตัดไม้ทำลายป่า ส่วนกะเหรี่ยงพบปัญหาเรื่องไฟป่า และต้องการให้ทางการจัดสรรที่ดินทำกินให้มากขึ้น

            ศึกษาการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตของเยาวชนชาวเขาที่เข้ามาอาศัยอยู่ในเมืองในด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรม และบริบททางสังคมของเยาชนเผ่ากะเหรี่ยงที่เข้ามาใช้ชีวิตอยู่ในเมือง จากกลุ่มเยาวชนกะเหรี่ยงที่อยู่บ้านพักเบ็ธเลเฮมซึ่งอยู่ในบริเวณโบสถ์พระหฤทัย ภายใต้การดูแลของพระสังฆราชบาทหลวงยอแซพ สังวาล ศุระรางค์ มุขนายกมิสซังคาทอลิกเชียงใหม่ และช่วงค่ำศึกษาที่โรงเรียนผู้ใหญ่พระหฤทัย ตั้งอยู่ที่ 225 ถนนเจริญประเทศ ตำบลช้างคลาน อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ โดยในช่วง 10-15 ปีที่ผ่านมา กระแสวัฒนธรรมความเชื่อจากภายนอกชุมชนเข้ามาในรูปของ รัฐ ศาสนา การคมนาคม และเทคโนโลยีสมัยใหม่ ทำให้เยาวชนจำนวนมากออกไปทำงานและเรียนข้างนอกชุมชน เยาวชนที่ออกมาอยู่ในเมืองมีการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตแบบใหม่ ภายใต้บริบทที่เปลี่ยนไป มีเพื่อนใหม่ กติกาใหม่ ความเชื่อแบบใหม่ ภายใต้การควบคุมดูแลของครู บาทหลวง แทนญาติพี่น้อง หรือผู้อาวุโสในหมู่บ้าน ได้รับโอกาสการศึกษาสูงขึ้น มีงานทำ มีรายได้ของตัวเอง มีความพยายามพูดภาษาไทยให้คล่อง เรียนรู้มารยาทแบบไทย เพื่อให้หางานทำง่ายได้ขึ้น

            การศึกษาครั้งนี้ได้ประยุกต์ใช้มโนทัศน์ “ทุนทางวัฒนธรรม” ของนักวิชาการที่ชื่อ ปิแอร์ บูร์ ดิเยอ เพื่อสืบค้นถึงกระบวนการสะสมทุนเชิงสัญลักษณ์ผ่านปฏิสัมพันธ์ระหว่างกระบวนการสร้างอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของปกาเกอะญอ โดยมองผ่านกิจกรรมการผลิตทางวัฒนธรรมของผู้นำชาวบ้าน เหล่านักวิชาการ และหน่วยงานภาคเอกชนต่าง ๆ ที่เข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการผลิตทางวัฒนธรรมของชาวปกาเกอะญอ ระยะเวลาในการศึกษาแบ่งออกเป็น 3 ยุคด้วยกัน ได้แก่ ยุคชุมชนชาวป่า ยุคชุมชนชาวเขา และยุคชุมชนปกาเกอะญอ โดยได้ศึกษากระบวนการปรับเปลี่ยนทุนทางวัฒนธรรมและองค์ประกอบทรัพยากรทางวัฒนธรรมของชุมชนปกาเกอะญอให้เป็นเครื่องมือของอำนาจเชิงสัญลักษณ์ เพื่อท้าทายวาทกรรมของรัฐเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม ภูมิปัญญาท้องถิ่น มาสู่เวทีการต่อสู้ทางการเมืองเรื่องอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ ผู้เขียนได้ทำการศึกษาจากบ้านหนองเต่าในเขตอำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ ซึ่งเป็นชุมชนขนาดใหญ่ มีประชากร 90 หลังคาเรือน กว่า 500 คน

            ชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงเป็นชนกลุ่มน้อยที่มีจำนวนมากที่สุดในประเทศไทยที่มักอยู่ในพื้นที่ระหว่างหุบเขา และไม่ห่างไกลจากแหล่งน้ำธรรมชาติ ด้วยเหตุนี้ทำให้ชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยงมีน้ำสำหรับอุปโภคบริโภคตลอดปี แต่การนำน้ำมาใช้จะอยู่ในลักษณะของประปาภูเขา คือ นำน้ำจากแหล่งน้ำธรรมชาติ เช่น แม่น้ำลำคลอง ห้วย หนอง คลอง บึง มาใช้โดยตรง ซึ่งน้ำที่ได้จากแห่งน้ำธรรมชาตินี้มีสารแขวนลอย จุลินทรีย์ และแร่ธาตุต่าง ๆ ที่ละลายน้ำได้ ดังนั้นเมื่อนำมาบริโภคเป็นเวลายาวนาน จะส่งผลกระทบต่อสุขภาพและเป็นอันตรายถึงชีวิต โดยผู้วิจัยจึงมุ่งศึกษาระดับการมีส่วนร่วมและระดับความรู้ ที่มีความสัมพันธ์ต่อการมีส่วนร่วมของคนไทยภูเขาเผ่ากระเหรี่ยงในการปรับปรุงคุณภาพน้ำเพื่ออุปโภคบริโภคจากน้ำประปาภูเขา ในพื้นที่บ้านห้วยจะกือ และบ้านห้วยไม้ห้าง ตำบลด่านแม่ละเมา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก