เปิดรับสมัครเข้าร่วมกิจกรรม Field Trip: ตามรอยแขกแพ: การเคลื่อนย้าย ความทรงจำ และวิถีมุสลิมแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา

วันอาทิตย์ที่ 26 พฤษภาคม 2567

จัดโดยศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

           ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) เปิดรับสมัครผู้เข้าร่วมกิจกรรมเรียนรู้ภาคสนาม Field Trip ตามรอยแขกแพ: การเคลื่อนย้าย ความทรงจำ และวิถีมุสลิมแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา เพื่อส่งเสริมความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติความเป็นมาของ “แขกแพ” หนึ่งในกลุ่มชาวมุสลิมแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยาที่มีประวัติศาสตร์ยาวนานตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา และโยกย้ายถิ่นฐานมาตั้งรกรากอยู่ในเมืองบางกอก อีกทั้งยังมีบทบาทสำคัญทั้งด้านการเมือง การปกครอง เศรษฐกิจการค้า และการศาสนา ในสมัยธนบุรีและรัตนโกสินทร์

           ทั้งนี้ ศมส. จะพาผู้เข้าร่วมกิจกรรมทุกท่านลงพื้นที่สัมผัสชุมชนและเยี่ยมชมสถานที่ประวัติศาสตร์ของชุมชนแขกแพในกรุงเทพมหานครจำนวน 4 แห่ง ได้แก่ 1) มัสยิดต้นสน 2) มัสยิดบางหลวง 3) มัสยิดหลวงอันซอริซซุนนะห์ และ 4) มัสยิดบางอ้อ พร้อมกับเปิดประสบการณ์ลิ้มรสอาหารมุสลิมสำรับบางกอกน้อย ที่มีเอกลักษณ์และหาทานได้ยาก

           นอกจากนี้ ท่านจะได้ร่วมรับฟังการบรรยายจากวิทยากรผู้เชี่ยวชาญด้านประวัติศาสตร์ สถาปัตยกรรม ศิลปะอิสลาม ภาษาศาสตร์ และวัฒนธรรมอาหาร ที่จะมาช่วยทุกท่านพินิจรากเหง้าและอัตลักษณ์ของชาวมุสลิมแขกแพแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยาตลอดทั้งกิจกรรม

วัตถุประสงค์

           เพื่อส่งเสริมความรู้ความเข้าใจด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี และมนุษยวิทยา เพื่อสร้างประสบการณ์ภาคสนามและความเข้าใจพลวัตและความหลากหลายทางชาติพันธุ์และศาสนาในกรุงเทพมหานคร

คุณสมบัติผู้เข้าร่วม

           1. ไม่จำกัดเพศและอายุ

           2. มีความสนใจด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี และมานุษยวิทยา ฯลฯ

           3. ผู้สมัครต้องไม่เป็นโรคประจำตัวหรือโรคติดต่อร้ายแรงที่เป็นอุปสรรคต่อการร่วมกิจกรรมเรียนรู้ภาคสนาม

ผู้เข้าร่วมกิจกรรม   จำนวน 20 คน

เปิดรับสมัคร   วันที่ 8 – 20 พฤษภาคม 2567

กรอกใบสมัครผ่าน google form: https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdbt65oE49nQTAJeHIWEkMFIAd3EjxwDygfluNQBDUSJwYb1Q/viewform?usp=sf_link

ประกาศรายชื่อผู้ผ่านการคัดเลือกเข้าร่วมกิจกรรม

           วันที่ 21 พฤษภาคม 2567 ทางเว็บไซต์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร www.sac.or.thและ Facebook Fanpage: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร-SAC เวลา 13.00 น.

ค่าใช้จ่ายเข้าร่วมกิจกรรม  จำนวนเงิน 2,000 บาท (สองพันบาทถ้วน)

           โดยชำระหลังจากประกาศรายชื่อผู้เข้าร่วมกิจกรรม ระหว่างวันที่ 21-24 พฤษภาคม 2567 ซึ่งผู้ประสานงานจะแจ้งช่องทางการชำระเงินไปยังอีเมลของผู้เข้าร่วมกิจกรรม ค่าใช้จ่ายนี้ประกอบไปด้วยค่าของที่ระลึก ค่าพาหนะเดินทาง (รถมินิบัส-รถตู้รับส่ง) ค่าอาหารกลางวัน อาหารว่างและเครื่องดื่ม ตลอดกิจกรรม

           กรณีผู้สมัครเข้าร่วมกิจกรรมท่านใดสละสิทธิ์ ศมส. จะให้สิทธิ์ผู้สมัครลำดับถัดไปในการเข้าร่วมกิจกรรม ซึ่งผู้ประสานงานจะแจ้งไปยังผู้ได้รับสิทธิ์นั้นภายหลัง

สถานที่นัดพบ

           ผู้เข้าร่วมกิจกรรมพร้อมกัน ณ มัสยิดต้นสน เขตบางกอกใหญ่ วันอาทิตย์ที่ 26 พฤษภาคม 2567 เวลา 07.30 น.

           ผู้เข้าร่วมกิจกรรมที่นำรถยนต์ส่วนตัวมาเอง สามารถจอดที่ลานจอดรถมัสยิดต้นสน กลับรถใต้สะพานอนุทินสวัสดิ์ ถนนอรุณอมรินทร์ หลังจากเสร็จกิจกรรมในตอนเย็น ศมส. จะจัดรถตู้ไปส่งที่ลานจอดรถมัสยิดต้นสน

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมและติดต่อผู้ประสานงาน

           คุณนพพล เมฆมาก E-mail: nopphon.m@sac.or.th ในวัน-เวลาทำการ

กำหนดการ

กิจกรรม Field Trip: ตามรอยแขกแพ:

การเคลื่อนย้าย ความทรงจำ และวิถีมุสลิมแห่งลุ่มน้ำเจ้าพระยา

วันอาทิตย์ที่ 26 พฤษภาคม 2566 เวลา 07.30-18.00 น.

ณ มัสยิดต้นสน มัสยิดบางหลวง มัสยิดหลวงอันซอริซซุนนะห์ และ มัสยิดบางอ้อ กรุงเทพฯ

ช่วงเช้า

07.30 น.

ผู้เข้าร่วมกิจกรรมพบกัน ณ มัสยิดต้นสน

08.00-10.15 น.

กุฎีใหญ่ต้นสน: รากเหง้าบรรพชนและมรดกความทรงจำของมุสลิมแขกแพแห่งบางกอก

           เยี่ยมชมกุฎีใหญ่ หรือ มัสยิดต้นสน ศาสนสถานของชาวมุสลิมที่เก่าแก่ที่สุดของกรุงเทพมหานคร ที่มีประวัติความเป็นมาย้อนกลับไปถึงเมืองบางกอก สมัยกรุงศรีอยุธยา อีกทั้งเป็นศูนย์รวมของชาวมุสลิม “แขกแพ” และมุสลิมกลุ่มอื่น ๆ ที่ลี้ภัยมาจากคราวเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่สอง ปูพื้นฐานความเข้าใจการตั้งถิ่นฐานและการกระจายตัวของชุมชนมุสลิมแขกแพในลุ่มน้ำเจ้าพระยา ตลอดจนทำความเข้าใจพัฒนาการด้านสถาปัตยกรรมของมัสยิด ศาสนวัตถุ และสุสานของบรรดาขุนนางมุสลิมและบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์อีกมากมาย ซึ่งถือได้ว่าเป็นมรดกที่สะท้อนถึงการก่อร่างสร้างเมืองบางกอกโดยผู้คนหลากหลายศาสนาและวัฒนธรรม

วิทยากร ผศ.ดร.อาดิศร์ อิดรีส รักษมณี / ดร.วสมน สาณะเสน / คุณสุนิติ จุฑามาศ

10.15-11.30 น.

มัสยิดบางหลวง (กุฎีขาว) มัสยิดทรงไทยหนึ่งเดียวของไทยและโลก

           เดินทางต่อไปเยี่ยมชมชุมชนมัสยิดบางหลวง (กุฎีขาว) อีกหนึ่งชุมชนมุสลิมเก่าแก่ที่มีความผสมผสานด้านชาติพันธุ์ระหว่างชาวมุสลิมเชื้อสายจาม มลายู และกลุ่มแขกแพ ที่เข้ามาตั้งรกรากอยู่ริมคลองบางหลวง อนึ่ง มัสยิดบางหลวง หรือ กุฎีขาว เป็นมัสยิดสถาปัตยกรรมทรงไทยประเพณีสมัยรัชกาลที่ 3 แห่งเดียวในประเทศไทยและในโลก ที่ยังคงรักษารูปแบบดั้งเดิมไว้ได้จนถึงปัจจุบัน

วิทยากร ผศ.ดร.อาดิศร์ อิดรีส รักษมณี / ดร.วสมน สาณะเสน

ช่วงเที่ยง

11.30-13.45 น.

พักรับประทานอาหารกลางวัน

           เดินทางไปมัสยิดหลวงอันซอริซซุนนะห์เพื่อรับประทานอาหารกลางวัน ชวนล้อมวงเปิดประสบการณ์ลิ้มรสสำรับอาหารถาด (ตับซี) ของชุมชนบางกอกน้อย อันประกอบด้วยเมนูอาหารคาวหวานรสโอชาและหายาก พร้อมรับฟังประสบการณ์ตรงจากก้นครัวจาก ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร. กุสุมา รักษมณี ผู้เขียนหนังสือ “อาหารในสำรับมุสลิมบางกอกน้อย” ร่วมกันถอดรหัสวัฒนธรรมอาหารที่มีความผสมผสานทางวัฒนธรรมที่สะท้อนความเป็นชุมชนพ่อค้า รสมือผ่านปลายจวักของเหล่าบรรพชนที่ตกทอดมาจนถึงปัจจุบัน จนกลายเป็นหนึ่งในชุมชนมุสลิมที่มีวัฒนธรรมอาหารเป็นเอกลักษณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของกรุงเทพมหานคร

วิทยากร ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ดร.กุสุมา รักษมณี

13.45-14.45 น.

มัสยิดหลวง และอัล-อิศลาห์สมาคม: แหล่งรวมนักวิชาการและการก่อร่างกระบวนการปฏิรูปศาสนาอิสลามแห่งสยาม

           ทำความเข้าใจชุมชนมุสลิมบางกอกน้อย จากปากคลองบางกอกน้อยฝั่งใต้ สู่การย้ายมัสยิดและชุมชนเพื่อสร้างสถานีรถไฟในสมัยรัชกาลที่ 5 จนถึงการก่อตั้งมัสยิดหลวงและโรงเรียนหลังใหม่ และการก่อตั้งอัล-อิศลาห์สมาคม แหล่งบ่มเพาะนักวิชาการศาสนามุสลิมสยามแนวหน้าที่เปิดรับเทคโนโลยีการพิมพ์ผลิตตำรา ซึ่งส่งอิทธิพลให้กับการเปลี่ยนแปลงแนวคิดศาสนาอิสลามในประเทศไทยนับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

14.45-16.00 น.

มัสยิดบางอ้อ: ท่องถิ่นแขกแพและคหบดีมุสลิมขายซุง

           เดินทางต่อจากคลองบางกอกน้อย สู่ย่านบางอ้อ-บางพลัด เยี่ยมชมชุมชนมัสยิดบางอ้อ เรียนรู้เข้าใจถิ่นฐานของชาวมุสลิมแขกแพ และการก่อร่างสร้างตัวของบรรดาตระกูลคหบดีมุสลิมที่ดำเนินกิจการค้าซุง โรงเลื่อย และเรือเมล์ในยุคเฟื่องฟู

วิทยากร คุณอดุลย์ โยธาสมุทร

ช่วงเย็น

16.00-16.20 น.

พักรับประทานอาหารว่าง

           พักรับประทานอาหารว่างชิมขนมและจิบน้ำชาแบบชาวบางอ้อริมแม่น้ำเจ้าพระยา

16.20-17.45 น.

มัสยิด โรงเรียน และเรือนไม้เก่า: มรดกทางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรมของชุมชนบางอ้อ

           เยี่ยมชมมัสยิดบางอ้อ อายุกว่าร้อยปี ที่มีสถาปัตยกรรมผสมผสานแบบยุโรปอันสวยงามโดดเด่น ตั้งตระหง่านอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ตลอดจนโรงเรียนเจริญวิทยาคาร ซึ่งเป็นอาคารไม้เก่าแก่ประดับไม้ฉลุและกระจกสี บนยอดจั่วมีไม้แกะสลักเลียนแบบลวดลายทูรา (Tugra) ซึ่งเป็นพระปรมาภิไธยของสุลต่านแห่งจักรวรรดิออตโตมัน นอกจากนี้ ในชุมชนยังมีหมู่เรือนไม้ริมน้ำที่สวยงามสะท้อนตัวตนของชุมชนคณบดีมุสลิมย่านบางอ้อได้เป็นอย่างดี

วิทยากร ผศ.ดร.อาดิศร์ อิดรีส รักษมณี / ดร.วสมน สาณะเสน

18.00 น.

สรุปกิจกรรม ผู้ร่วมกิจกรรมถ่ายรูปรวม และเดินทางกลับบ้านโดยสวัสดิภาพ

หมายเหตุ: กำหนดการอาจเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม

หมายเหตุ: กำหนดการอาจเปลี่ยนแปลงตามความเหมาะสม