ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) เชิญผู้สนใจฟังเสวนาออนไลน์

Series Anthro in Focus EP.11

หัวข้อ “โลกโชว์เสี้ยว: แรงงานกามารมณ์และทุนนิยมแพลตฟอร์ม”   

           เกิดอะไรขึ้นเมื่อเรือนร่าง ความใกล้ชิด และความปรารถนา (desire) ถูกจัดระเบียบใหม่ให้กลายเป็นสินค้าดิจิทัลที่มีมูลค่าในตลาดออนไลน์?

           การบรรยายนี้ชวนสำรวจเศรษฐกิจแพลตฟอร์มที่ไม่มั่นคงและเปราะบาง ซึ่งส่งผลให้ผู้ผลิตเนื้อหาทางเพศ หรือเซ็กซ์ครีเอเตอร์ (sex creator) ที่หารายได้จากแพลตฟอร์ม รวมถึงโซเชียลมีเดียอื่น ๆ กลายเป็นแรงงานเปราะบาง หรือเป็น “ผู้ประกอบการ” ที่ต้องบริหารจัดการทุนกามารมณ์ (erotic capital) ซึ่งรวมทั้งเสน่ห์ทางเพศ ทักษะทางสังคม และการลงทุนในรูปลักษณ์ ให้กลายเป็นทุนเศรษฐกิจ ผ่านระบบและกลไกต่าง ๆ ที่แพลตฟอร์มอนุญาต (อาทิ ระบบสมาชิก การให้ทิป และข้อความแบบชำระเงิน)

           แพลตฟอร์มดิจิทัลไม่ได้เป็นเพียงเครื่องมือที่เป็นกลาง แต่เป็นผู้กระทำการ (actant) ที่ร่วมผลิตความเป็นจริงทางสังคม ทั้งในแง่ของการให้อำนาจ (empowering) แต่ในขณะเดียวกันก็สร้างความแปลกแยก (alienating) ต่อทั้งผู้ผลิตเนื้อหาและผู้บริโภค การบรรยายนี้จะเน้นไปที่ผู้ผลิตเนื้อหาทางเพศในฐานะแรงงาน ซึ่งต้องเผชิญกับภาวะการพึ่งพาข้ามแพลตฟอร์ม (cross-platform dependency) คือนอกจากผลิตเนื้อหาลงแพลตฟอร์มเพื่อหารายได้แล้ว ยังจะต้องผลิตเนื้อหาฟรีบนพื้นที่สาธารณะหรือแพลตฟอร์มอื่น ๆ เพื่อสร้างการมองเห็นและดึงผู้ติดตามเข้าสู่พื้นที่ที่สร้างรายได้จริง

           ในหลายกรณี การต้องสร้างตัวตนและขยายพื้นที่การมองเห็นเช่นนี้ ยังเป็นปัจจัยสำคัญที่นำไปสู่การดำนเนินคดีทางกฎหมายกับเซ็กซ์ครีเอเตอร์หลายรายในรอบไม่กี่ปีที่ผ่านมา รวมถึงผลกระทบจากรอยเท้าดิจิทัล (digital footprint) ที่ย้อนกลับมาทำร้ายตัวครีเอเตอร์เอง ทั้งหมดนี้สะท้อนให้เห็นถึงความไม่มั่นคง ความเปราะบาง (precarity) ความเหนื่อยล้าทางอารมณ์ และภาวะความแปลกแยกดิจิทัล (digital alienation) ซึ่งเกิดจากการที่ชีวิตส่วนตัวและงานพร่าเลือน จนนำไปสู่การทำงานหนักอย่างต่อเนื่องและการถูกรุกล้ำความเป็นส่วนตัว อันเป็นปรากฏการณ์ที่การบรรยายนี้ต้องการสำรวจ

           เสวนานี้จึงเป็นพื้นที่ชวนขบคิดถึงแรงงานกามารมณ์บนโลกดิจิทัล ซึ่งยังคงถูกตีตราว่า “ขัดต่อศีลธรรมอันดีงาม” เสี่ยงต่อการถูกดำเนินคดีอาญา และเผชิญกับภาวะการทำงานที่ไม่มั่นคงในระบบเศรษฐกิจทุนนิยมแพลตฟอร์ม ทั้งยังเสี่ยงต่อการละเมิดลิขสิทธิ์และการถูกดูดผลงาน ซึ่งทำให้แรงงานเหล่านี้ไร้สิทธิในการปกป้องทรัพย์สินของตน พร้อมทั้งชวนทบทวนบรรทัดฐานทางกฎหมายและสังคม เพื่อทำความเข้าใจชีวิตของแรงงานกามารมณ์เหล่านี้ในฐานะผู้อยู่เบื้องหลังเศรษฐกิจแพลตฟอร์มที่กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว

ผู้ร่วมเสวนา

ปิยนันท์ จินา นักวิชาการอิสระ

ดำเนินการเสวนาโดย

ธนวัฒน์ รุ่งเรืองตันติสุข นักวิจัย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

วันศุกร์ที่ 17 ตุลาคม 2568

เวลา 13.00-15.00 น.

รับชมถ่ายทอดสดทาง facebook Fanpage: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร-SAC