อธิบายถึงเนื้อหาเกี่ยวกับวรรณกรรมท้องถิ่น มีเนื้อความจากต้นฉบับอักษรไทขึนและปริวรรตเป็นอักษรไทย ภาษาฝรั่งเศส และภาษาอังกฤษ เพื่อให้วรรณกรรมนี้แพร่หลายและมีประโยชน์ต่อผู้อ่านในวงกว้าง คือชาวไทขึน ล้านนา หรือลาว ที่ใช้อักษรธรรมเหมือนกัน และอ่านในส่วนที่เป็นภาษาของตนอันนำมาสู่การรับรู้เนื้อหาและสิ่งที่แฝงอยู่ในวรรณกรรม นิทานชาดกเรื่องจันทโสภาเป็นวรรณกรรมที่คล้ายกับรถเสนชาดก หรือ “นางสิบสอง” กล่าวถึงการบำเพ็ญบารมีของพระโพสัตว์ สอดแทรกวิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณี หลักความเชื่อและปรัชญาพื้นบ้านของตน จะเน้นเรื่องของผลกรรม และความกตัญญูกตเวทีต่อบิดามารดา
 

อธิบายถึงเนื้อหาเกี่ยวกับวรรณกรรมชาดกเชียงตุง มีเนื้อความจากอักษรไทขึนและปริวรรตเป็นอักษรไทย เชียงตุงเป็นเมืองที่พระพุทธศาสนามีความเจริญรุ่งเรือง สะท้อนความสัมพันธ์ของพระพุทธศาสนากับสภาพวิถีชีวิตและวัฒนธรรม ใช้วรรณกรรมในการกล่อมเกลอบรม และบ่มเพาะศีลธรรมจรรยาผ่านภาพเสนอของพระโพธิสัตว์ที่กระทำบุญบารมี อันเป็นเครื่องมือที่ใช้ควบคุมผู้คนในสังคมให้ปฏิบัติตามฮีต (จารีต) และประเพณีที่สังคมต้องการ ปริวรรตวรรณกรรมจาก อะลองขี้วัวแห้ง อะลองเขียวหอด อะลองต่อเท้าทอมด และอะลองมดส้ม

: อธิบายถึงเนื้อหาเกี่ยวกับสถาปัตยกรรมพื้นถิ่น ผ่านภาพสเกตช์ ซึ่งเป็นเส้นร่างจากกการได้ออกพื้นที่ไปสำรวจกลุ่มชาติพันธุ์เพื่อหาข้อมูลและพูดคุยกับชาวบ้าน ใช้การสเกตช์สิ่งที่ได้พบเห็นพร้อมประกอบเนื้อหา แทนการถ่ายภาพ การถ่ายทอดของสิ่งที่เห็นจากนามธรรมสู่รูปธรรม เรือนไทเขิน เชียงตุง ประเทศพม่า มีการสำรวจครั้งแรกเพื่อการศึกษาเปรียบเทียบเรือนไทเขิน เชียงใหม่-เชียงตุง ในปี พ.ศ. 2547 เป็นการสำรวจเข้าพื้นที่ด้านตะวันตกของเชียงตุง ครั้งที่สองในปี พ.ศ. 2550 ผู้เขียนพาลูกศิษย์และอาจารย์ในหลักสูตรสถาปัตยกรรมพื้นถิ่นไปศึกษาดูงานหมู่บ้านและเมืองทางย่านตะวันออกของเมืองเชียงตุง

อธิบายถึงเนื้อหาเกี่ยวกับลักษณะเรือนและความเชื่อเกี่ยวกับเรือนของชาวไทเขิน ซึ่งสภาพภูมิศาสตร์และที่ตั้งของเมืองเชียงตุง อันมีที่ราบสลับกับเนินเขา ภูมิอากาศหนาวเย็นเกือบทั้งปี เป็นผลทำให้ชาวไทเขินสร้างเรือนให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม ทั้งยังสอดคล้องกับแนวคิดความเชื่อในเรื่องผี ขวัญ และพุทธศาสนา เรือนไทเขินจึงมีลักษณะเป็นเรือนไม้ยกพื้นใต้ถุนสูง หลังคาทรงจั่ววางในแนวแกนเหนือใต้ ฝาเรือนผายออกเพื่อรองรับน้ำหนักหลังคาที่ลาดต่ำ ภายในเรือนประกอบด้วยพื้นที่ 3 ส่วน คือ นอก ใน และ ชาน ชาวไทเขินให้ความสำคัญกับทิศตะวันออกที่เป็นทิศมงคล และเชื่อว่าด้านหน้าเรือนต้องอยู่ทางทิศเหนือหรือใต้เท่านั้น ดังนั้นเรือนของชาวไทเขินที่มีรูปแบบเฉพาะ เกิดจากการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมและสอดคล้องกับแนวคิดความเชื่อ เพื่อให้เรือนมีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตความเป็นอยุ่ของชาวไทเขิน
 

อธิบายถึงเนื้อหาเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ไทเขินแห่งเชียงตุงนั้น มีความสัมพันธ์ทางเครือญาติ สังคม การเมือง และมีความคล้ายคลึงทางประเพณีวัฒนธรรมกับกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวนแห่งเชียงใหม่ จากการมีพื้นที่ซึ่งอยู่ไม่ห่างกันและจากการถูกปกครองโดยราชวงศ์มังรายในอดีต กาลเวลาผ่านไปในแต่ละยุคสมัยไทเขินแห่งเชียงตุง ตกอยู่ภายใต้การปกครองของพม่า อังกฤษ ไทย และกลายเป็นส่วนหนึ่งของรัฐฉานประเทศพม่าในปัจจุบันนั้น ยังคงมีวิถีชีวิต เศรษฐกิจที่เรียบง่ายดั้งเดิม ในขณะที่เชียงใหม่ได้เปลี่ยนแปลงไปตามกระแสโลกสมัยใหม่ ไทเขินแห่งเชียงตุงยังคงรักษาความร่ำรวยทางด้านศิลปะ ประเพณีวัฒนธรรม ผ่านเรื่องราวตำนาน ประวัติศาสตร์ อาหาร การแต่งกาย ซึ่งได้รับอิทธิพลจากความผูกพันของวิถีชีวิตกับพุทธศาสนา