หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงผลกระทบของโครงการโยกย้ายถิ่นฐานชาวว้าที่ถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนหลากหลายรูปแบบต่อกลุ่มระชากรว้ากว่า 126,000 คน ที่ถูกสั่งให้อพยพ และต่อประชากรท้องถิ่นในเขตรัฐฉานตอนใต้อีกกว่า 48,000 คน ที่ที่มีการย้ายไปตั้งถิ่นฐานใหม่ หนังสือเล่มนี้จึงเป็นการรายงานถึงสภาพปัญหาจากการสรุปวิเคราะห์ข้อมูลที่ได้มาจากการสังเกตสถานการณ์ เอกสารทางการต่าง ๆ และการลงพื้นที่สัมภาษณ์ชาวบ้านว้า ไทยใหญ่ อาข่า และลาหู่ ตามแนวชายแดนไทย – พม่า ระหว่างเดือนมิถุนายนถึงธันวาคม พ.ศ. 2544 กลุ่มชาติพันธุ์ที่ต้องเผชิญกับปัญหาการถูกสั่งอพยพในครั้งนี้

หนังสือเล่มนี้เป็นการรวบรวมเรื่องราวของเหตุการณ์ต่าง ๆ โดยสังคีต จันทนะโพธิ์ ซึ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับชนเผ่าที่คอยทำร้ายผู้คนแปลกหน้าที่มาบุกรุกที่ดินที่ชนเขาเผ่านี้อาศัยอยู่ ในหนังสือเล่มนี้มีการใช้ชื่อเรียกชนเขาเผ่านี้ที่หลากหลายมาก คือ ว้า ละว้า ลัวะ ว่าห่าย ว้าป่า เฉียข่าล้า ข่าฉิน ข่ากุ๋ย แต่พวกเขาคือพวกเดียวกัน แตกต่างกันเพียงชื่อเรียก และบอกเล่าเหตุการณ์ต่าง ๆ เพื่อสะท้อนให้เห็นถึง วิถีชีวิตความเป็นอยู่ การทำมาหากิน วัฒนธรรม และประเพณีของชนเขาเผ่านี้ เช่น การใช้ใบไม้มาทำกรวยเพื่อรองน้ำฝนที่ขังอยู่ตามปล้องไม้ไผ่มาดื่มกิน , ประเพณีการล่าหัวมนุษย์

หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงพิธีกรรมและประเพณีของกลุ่มชาติพันธ์ละว้า ผู้วิจัยได้มีโอกาสลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนาม และร่วมในพิธีกรรมของ 3 หมู่บ้าน ซึ่งอยู่ในพื้นที่หมู่บ้านละว้า โดยเริ่มศึกษาวิจัยปลายปี 2538 ถึงต้นปี 2539 โดยใช้หมู่บ้านป่าแป๋ เป็นพื้นที่หลักในการเก็บข้อมูล ใช้พื้นที่บ้านช่างหม้อ และบ้านละอุบ เป็นที่ศึกษาของเรื่องพิธีกรรม และบ้านแปะ เป็นพื้นที่ศึกษาเปรียบเทียบ ผู้วิจัยได้รวบรวมข้อมูลและพิธีกรรมต่าง ๆ ไว้ได้ 6 พิธีกรรม ได้แก่ 1. พิธีเปิดพื้นที่ไร่และเสี่ยงทาย 2. พิธีเลี้ยงผีเรือน 3. พิธีเลี้ยงผีหมู่บ้าน 4. พิธีแต่งงาน 5. พิธีศพ 6. พิธีเลี้ยงผีบรรพบุรุษ
 

หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงการศึกษาวิจัยภาษาและวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ลัวะ โดยศึกษาจากบทสนทนา 30 บท อาทิการทักทาย การทำมาหากิน การเลี้ยงสัตว์ การประกอบอาหาร การถามทิศทาง ศาสนา ความเชื่อ และความเจ็บป่วย เป็นต้น ซึ่งในแต่ละบทจะประกอบไปด้วย ส่วนที่เป็นบทสนทนา คำศัพท์เพิ่มเติม และไวยากรณ์โดยมีข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับชาวลัวะบ้านสกาด ข้อมูลที่ตั้งประชากร ลักษณะหมู่บ้าน อาชีพ ความเชื่อ ประเพณี  และภาษา

หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงการถ่ายทอดเรื่องราวผ่านการเรียนรู้วัฒนธรรม จารีต ประเพณี ตลอดจนโลกทัศน์ต่าง ๆ ของชนชาติกลุ่มละว้า โดยมีพื้นฐานความเชื่อที่หลากหลาย นำมาสู่การสร้างเรื่องราวที่สอดของกับวิถีชีวิต การแสดงออกผ่านพฤติกรรมบางอย่าง ในเรื่องอันก่อให้เกิดเป็นคติสอนใจแก่ผู้อ่าน สะท้อนให้เห็นความเชื่อและโลกทัศน์ของชาวละว้า สิ่งเหนือธรรมชาติ ความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์และธรรมชาติ หนังสือนิทานพื้นบ้านละว้าเล่มนี้มีนิทานจำนวน 11 เรื่อง ได้แก่ ลูกกำพร้าบนดวงจันทร์ เด็กกำพร้ากับต้นไทร เด็กกำพร้ากับพญาเจ้าเมือง สามพี่น้อง แม่น้ำปิงกับแม่น้ำ สาละวิน ลูกกำพร้ากับสาวคนรัก พ่อค้าขายขี้ ลูกกำพร้าพ่อ พระเจ้ากับยักษ์ อมฝอย เด็กกำพร้าทุบเห็ด