กลุ่มชาติพันธุ์มลาบรีนั้นถือเป็นชนกลุ่มน้อยที่อาศัยอยู่ระหว่างภาคเหนือของประเทศไทยและสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยที่ผ่านมาการศึกษาเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ดังกล่าวมีมาอย่างต่อเนื่องในฝั่งประเทศไทย การศึกษากลุ่มชาติพันธุ์มลาบรีในพื้นที่ป่าจังหวัดไชยบุรี สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวในงานศึกษาชิ้นนี้ จึงถือเป็นการศึกษาที่ทำให้เข้าใจวัฒนธรรม วิถีชีวิตและจิตวิญญาณที่มีความสัมพันธ์อันใกล้ชิดกับผืนป่าของกลุ่มชาติพันธุ์มลาบรีมากยิ่งขึ้น เกิดความเชื่อมโยงความรู้เข้าใจต่อกลุ่มชาติพันธุ์ดั่งกล่าวในประเทศไทย ทั้งยังสะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายต่างๆที่เกิดขึ้นต่อวิถีดั้งเดิมแบบเร่ร่อนล่าสัตว์หาของป่า อันเกิดจากสังคมภายนอกที่รุกล้ำเข้ามาในพื้นที่อยู่อาศัยของพวกเขา เช่น สงครามความขัดแย้ง อคติเชิงชาติพันธุ์ โรคภัยไข้เจ็บต่างๆ ก่อให้เกิดการตั้งคำถามถึงการอยู่รอดท่ามกลางการเปลี่ยนแปลงนี้ ซึ่งส่งผลให้กลุ่มชาติพันธุ์มลาบรีในปัจจุบัน มีจำนวนประชากรที่ลดลงอย่างต่อเนื่อง

            โครงการการจัดการเรียนรู้ที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตของ “ชนเผ่าตองเหลือง (ชื่อเรียกตามโครงงานวิจัย)” บ้านท่าวะ อำเภอสอง จังหวัดแพร่ มีวัตถุประสงค์เพื่อจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการให้เด็กชนเผ่าตองเหลือง ผ่านกิจกรรมทำไร่ข้าว เพื่อเป็นเครื่องมือที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตของชนเผ่าตองเหลืองบ้านท่าวะ จากปัญหาการขาดแขลนโภชนาการทางอาหารของเด็กในพื้นที่  ซึ่งเป็นปัญหาสืบเนื่องมาจากพื้นที่ป่าไม้ทำกินที่ลดลง ทำให้ชนเผ่าตองเหลืองต้องออกมารับจ้างเพื่อแลกกับเงินหรืออาหาร แต่กลับประสบพบกับการถูกเอารัดเอาเปรียบ โครงการดังกล่าวนี้ได้เน้นการดำเนินงานการมีส่วนร่วมระหว่างฝ่ายต่างๆ ประกอบไปด้วย คณะนักวิจัย ชาวบ้านกลุ่มผู้ทำไร่ข้าว เด็กและผู้ปกครองชนเผ่าตองเหลือง รวมไปถึงหน่วยงานภาคราชการที่เกี่ยวข้อง ผลจากการทำโครงการพบว่าเด็กๆและผู้ปกครองชนเผ่าตองเหลืองได้เรียนรู้ขั้นตอนการทำไร่ข้าว เกิดการถ่ายโอนความรู้ สามารถวางแผนและขอคำปรึกษาในการทำไร่ข้าวในขั้นต่อไป

            งานวิจัยชิ้นนี้ศึกษาการเปลี่ยนแปลงระบบเศรษฐกิจ การเปลี่ยนแปลงระบบนิเวศวิทยา นโยบายของรัฐบาลในการพัฒนาเศรษฐกิจซึ่งที่ส่งผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจ และวิถีชีวิตในสังคมชนเผ่ามลาบรี ณ บ้านบ่อหอย ต.ยาบหัวนา อ.เวียงสา จ.น่าน และ บ้านบุญยืน ต.บ้านเวียง อ.ร้องกวาง จ.แพร่ โดยอาศัยการสังเกตแบบมีส่วนร่วม เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงวัฒนธรรมด้านต่างๆ ของชนเผ่ามลาบรี ไม่ว่าจะเป็น อาหาร ระบบครัวเรือน การเมืองการปกครอง การจัดการกับสิ่งแวดล้อม ความเชื่อและศาสนา 
            ผลการวิจัยพบว่าปัจจัยที่มีผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจของผีตองเหลืองมี คือจำนวนป่าไม้ที่ลดลงมีผลต่อระบบเศรษฐกิจของผีตองเหลือง เพราะถ้าป่าไม้ลดลง วิถีชีวิตของผีตองเหลืองจะเปลี่ยนแปลงไป ขณะที่ดินที่จำกัดก็มีผล กระทบต่อระบบเศรษฐกิจของผีตองเหลือง เพราะที่ดินที่สมบูรณ์จะทำให้ผีตองเหลืองมีอาหารอุดมสมบูรณ์ตลอดไป ขณะเดียวกันทรัพยากรธรรมชาติที่ลดน้อยลงมีผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจของผีตองเหลือง เพราะผีตองเหลืองอาศัยทรัพยากรธรรมชาติเป็นแหล่งอาหาร การติดต่อวัฒนธรรมระหว่างผีตองเหลือง และม้งก็มีส่วนทำให้ระบบเศรษฐกิจของผีตองเหลืองเปลี่ยนแปลง เพราะมีการเปลี่ยนระบบเศรษฐกิจจากการค้าเงียบไปเป็นระบบเศรษฐกิจแบบขายแรงงาน ส่วนการรับกระแสวัฒนธรรมเมือง พบว่าการเปลี่ยนแปลงเรื่องเครื่องแต่งกายของผีตองเหลืองเห็นได้ชัดที่สุด 

            หนังสือเล่มนี้กล่าวถึงผลของการศึกษา และสำรวจด้านภาษาศาสตร์ของชาวไทยภูเขาที่อาศัยอยู่ในจังหวัดน่าน 3 กลุ่มใหญ่ คือ กลุ่มขมุ กลิ่นถิ่นหรือลัวะ และกลุ่มมลาบรี หรือผีตองเหลือง ซึ่งเป็นภาษาในตระกูลออสโตรเอเชียติก (Austro-Asiatic language) กลุ่มมอญ-เขมร ทำให้เข้าใจภาษาศาสตร์ของกลุ่มชาติพันธุ์ ที่มีความเหมือนและเหลื่อมซ้อนกัน และเป็นแนวทางไปสู่ทางออกของปัญหาการเรียกชื่อที่ยังมีความสับสนอยู่ในปัจจุบัน เนื่องจากกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มหนึ่งอาจมีชื่อเรียกหลายชื่อ หรือชื่อหนึ่งอาจเป็นชื่อของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ มากกว่าหนึ่งกลุ่มซึ่งเป็นเหตุให้ผู้คนภายนอกเกิดความสับสนและความเข้าใจกลุ่มชาติพันธุ์ทั้งสามกลุ่มปะปนกันอาทิ ปัญหาการเรียกชื่อกลุ่มถิ่น หรือลัวะ มีชื่อเรียกที่หลากหลาย ซึ่งแต่ละชื่อมาจากเหตุและผลที่ต่างกัน เช่น ชื่อพื้นบ้าน คือ ชื่อที่กลุ่มนี้เรียกตนเอง ชื่อพื้นเมือง คือ ชื่อที่ชาวน่านใช้เรียกกลุ่มชนนี้ และชื่อราชการ คือชื่อที่ทางราชการใช้เรียกกลุ่มชนนี้

            วิทยานิพนธ์เน้นวิจัยจากเอกสาร และการลงพื้นที่ภาคสนามในจังหวัดแพร่และจังหวัดน่าน ระหว่างเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2529 ถึงปีพ.ศ. 2532 ใน 3 ประเด็นหลักคือ ประเด็นแรก เกี่ยวกับระบบเสียง ซึ่งประกอบด้วย ทำนองเสียง คำ พยางค์ และหน่วยเสียง ประเด็นที่สอง เกี่ยวกับลักษณะทางด้านมานุษยวิทยา ซึ่งประกอบด้วย ระบบเครือญาติ บ้าน ลักษณะเครื่องมือเครื่องใช้ การรักษาโรคและเพลง ประเด็นที่สาม เกี่ยวกับความสัมพันธ์ ระหว่างภาษาและมานุษยวิทยา ซึ่งเห็นได้ชัดเจนจากการสร้างคำ โดยอาศัยแนวเทียบกับสภาพแวดล้อมทางมานุษยวิทยาและสังคม