banner image

Subject Guide

หน้าแรก / Subject Guide / ชาติพันธุ์ / มอแกลน

ชาติพันธุ์ / มอแกลน

Export All

image author

รวบรวมโดย : อนันต์ สมมูล

โทรศัพท์ : 028809429ext3701

เผยแพร่ 10 ม.ค. 2565

ขอบเขตของเนื้อหา

            กลุ่มชาติพันธุ์ชาวเล (Chao Lay) หรือ ยิปซีทะเล (Sea Gypsies) พูดภาษาตระกูลออสโตรซีเนียน เป็นชนเผ่าพื้นเมืองดั้งเดิมทางภาคใต้ของไทยและประเทศเพื่อนบ้านอย่างพม่าและมาเลเซียมานานหลายร้อยปี
            
กลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลในประเทศไทยมีชาวเล 3 กลุ่มใหญ่ ได้แก่ มอแกน มอแกลน และอูรักลาโวจ ปัจจุบันอาศัยอยู่กระจายตามชุมชนชายฝั่งทะเลอันดามัน และทำมาหากินตามเกาะต่างๆของประเทศไทยในพื้นที่ 6 จังหวัด คือ ระนอง พังงา ภูเก็ต กระบี่ ตรัง และ สตูล 
            ชาวมอแกลน เรียกตัวเองว่า มอแกลน, ชาวบก คำว่า “มอแกลน” หากออกเสียงตามท้องถิ่นจะมีเสียงสูง คือ "หม่อแกล๊น" คนภายนอกเรียกพวกเขาว่า มอแกลน, มอแกลนบก, ออลังตามับ และชาวเล  ไม่มีภาษาเขียน ใช้ภาษามอแกลนเป็นภาษาพูด อยู่ในตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน
            ตามประวัติ ชาวมอแกลนตั้งถิ่นฐานอยู่ในประเทศไทยมายาวนานตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ มีผู้นำคือ "พ่อตาสามพัน" หมู่บ้านของชาวมอแกลนอยู่ชายฝั่งทะเลด้านตะวันออก แถบจังหวัดนครศรีธรรมราช ต่อมายุคการเปลี่ยแปลงการปกครองชาวมอแกลนถูกข่มเหงรังแก จนต้องแตกกระจายออกเป็น 2 สายคือ สายทางน้ำและสายทางบก "เฒ่าทวดธานี" ผู้นำสายบกได้พาลูกบ้านไปตั้งหลักปักฐานอยู่แคว้นตะโกลา เรียกกันว่า "อากูน" ปัจจุบันคือ อำเภอตะกํ่วป่า จังหวัดพังงา ต่อมาเฒ่าทวดธานี ถูกลอบฆ่า ผู้นำจึงพาลูกบ้านไปอยู่ที่ "บ้านในหยก" ต่อมาเกิดความขัดแย้งอีก ผู้นำจึงพาลูกบ้านอพยพไปตั้งหมู่บ้านตามป่าชายฟั่งทะเลตั้งแต่จังหวัดภูเก็ต ถึงเกาะพระทอง จังหวัดพังงาในปัจจุบัน แม้ว่าจะมีชุมชนมอแกลนกระจายตัวอยู่เพียง 2 จังหวัดคือพังงาและภูเก็ตแต่ก็มีจำนวนชุมชนกว่า 20 แห่ง ซึ่งนับว่ามีจำนวนชุมชนมากที่สุดในกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลด้วยกัน 
 

คำสำคัญ

เรียงลำดับข้อมูลจากใหม่ไปเก่า | เรียงลำดับข้อมูลจากเก่าไปใหม่


image

Author

น้ำมล อรุโณทัย, นุชรี วงศ์สมุทร, อุษา โคตรศรีเพชร และ นฤมล อินทสร.

Imprint

กรุงเทพฯ : สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2556

Collection

SAC Library-Books-DS570.ช67ว63 2556

Annotation

            หนังสือเล่มนี้เป็นบันทึกและสรุปผลการจัดเวทีเสวนาวิชาการ “วิกฤต วิถีชาวเล” ที่จัดขึ้นเพื่อพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นต่อปัญหาที่เป็นวิกฤตของชาวเลโดยองค์กรเครือข่ายที่เกี่ยวข้อง ซึ่งกลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลประกอบไปด้วย ชาวมอแกน ชาวมอแกลนและชาวอูรัก ลาโว้ย พวกเขาเป็นชนเผ่าพื้นเมืองดั้งเดิมที่อาศัยอยู่ริมชายฝั่งและในเกาะฝั่งทะเลอันดามันมาช้านาน และยังมีการสรุปบรรยากาศและกิจกรรมภายในงานวันรวมญาติชาติพันธุ์ชาวเล ครั้งที่ 3 ปี พ.ศ 2555 ณ ชุมชนราไวย์ จังหวัดภูเก็ต ที่จัดขึ้นเพื่อเป็นพื้นที่ให้พี่น้องชาวเลทั้ง 3 กลุ่มได้มีโอกาสมาพบปะญาติพี่น้องและเพื่อนชาวเลด้วยกัน รวมทั้งยังมีการจัดนิทรรศการเกี่ยวกับประเพณีและวิถีชีวิตของชาวเล การแสดงศิลปวัฒนธรรมจากหมู่บ้านชาวเล กิจกรรมการละเล่นแข่งขัน การขายของที่ระลึก และมีการจัดเสวนา “2 ปีมติครม. ฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวเล: กับความจริงในพื้นที่”เพื่อพูดคุยเกี่ยวกับวิกฤตปัญหาที่เกิดขึ้นกับพี่น้องชาวเล และมีการสอบถามความคิดเห็นเกี่ยวกับงานวันรวมญาติฯ เพื่อให้องค์กรที่เกี่ยวข้องนำไปวิเคราะห์และปรับใช้ในการจัดงานวันรวมญาติฯ ครั้งต่อไป
 

อ่านต่อ...
image

Author

ปรีดา คงแป้น, บรรณาธิการ

Imprint

กรุงเทพฯ: มูลนิธิชุมชนไท, 2555

Collection

SAC Library-Books-DS570.ช67ว633 2555

Annotation

            กลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลในประเทศไทยประกอบไปด้วย กลุ่มมอแกน, กลุ่มมอแกลน และกลุ่มอูรักราโว้ย ทั้งสามกลุ่มกำลังได้รับผลกระทบจากการพัฒนาพื้นที่อันดามันให้เป็นพื้นที่ท่องเที่ยวโดยไม่คำนึงถึงคนพื้นเมืองดั้งเดิม ชาวเลถูกบีบให้ออกจากที่อยู่อาศัยรวมไปถึงการใช้ทรัพยากรจากทะเล แม้จะมีการศึกษาวิจัยรองรับว่าชาวเลอาศัยอยู่ในพื้นที่มาเป็นเวลานานแล้วก็ตาม ส่งผลให้เกิดความเหลื่อมล้ำเพราะชาวเลถูกปฏิบัติเสมือนเป็นพลเมืองชั้นสองในประเทศไทย เช่น การที่ต้องจ่ายค่าสาธารณูปโภคที่แพงกว่าถึง 2-3 เท่า นอกจากนี้ชาวเลยังถูกบุกรุกพื้นที่ทางจิตวิญญาณด้วยการถูกอ้างสิทธิ์ครอบครองโดยนายทุนเพื่อพัฒนาเป็นพื้นที่ท่องเที่ยว การจะประกอบพิธีกรรมใด ๆ จะต้องทำการขออนุญาตผู้อ้างสิทธิ์ครอบครองที่ดินเสียก่อน ทำให้ชาวเลต้องเผชิญความรู้สึกไม่มั่นคงในการดำรงชีวิตจากอคติของคนในสังคม
 

อ่านต่อ...
image

Author

จีระวรรณ์ บรรเทาทุกข์.

Imprint

กรุงเทพฯ : สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2554

Collection

SAC Journal

Annotation

            กลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลในประเทศไทยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่ม โดยมีชื่อเรียกเฉพาะแตกต่างกันไป ได้แก่ “มอแกน” กลุ่มชาวเลที่อาศัยอยู่บริเวณเกาะเหลา เกาะพยาม เกาะช้างในจังหวัดระนอง และหมู่เกาะสุรินทร์ จังหวัดพังงา หาดราไวย์ จังหวัดภูเก็ต “มอแกลน”กลุ่มชาวเลที่อาศัยอยู่บริเวณเกาะพระทองและหมู่บ้านชายฝั่งทะเลพังงาและภูเก็ต “อูรักลาโว้ย” กลุ่มที่อาศัยอยู่บนบริเวณเกาะและริมชายฝั่งทะเลอันดามัน ด้วยสภาพปัญหาที่ชาวเลต้องประสบพบเจอทั้งในเรื่องของที่ดินทำกิน การถูกกีดกันออกจากสิทธิเข้าถึงทรัพยากรธรรมชาติ การไร้สัญชาติ ตลอดจนสิทธิขั้นพื้นฐานที่ควรจะได้รับและการคุ้มครองทางกฎหมาย เหตุนี้จึงมีการรวมกลุ่มเครือข่ายนักวิชาการ องค์กรพัฒนาเอกชนและผู้แทนชาวเลสะท้อนปัญหาที่เกิดขึ้น จนกระทั้งได้รับความเห็นชอบเป็นมติคณะรัฐมนตรี(ครม.) เรื่องแนวนโยบายในการฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวเล เพื่อเป็นสิทธิคุ้มครองที่กลุ่มชาติพันธุ์ชาวเลควรจะได้รับ ในบทความนี้จึงกล่าวถึงข้อปฏิบัติในการฟื้นฟูวิถีชีวิตการทบทวนปัญหาในอดีต ข้อเสนอแนะเพื่อขับเคลื่อนงานฟื้นฟูวิถีชีวิตชาวเลเพื่อสิทธิที่ชาวเลควรจะได้รับอย่างเหมาะสม 

อ่านต่อ...
image

Author

หน่วยปฏิบัติการวิจัยชนพื้นเมืองและทางเลือกการพัฒนา โครงการนำร่องอันดามัน สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และเครือข่ายสตรีชนเผ่าแห่งประเทศไทย

Imprint

โครงการนำร่องอันดามัน สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และ เครือข่ายสตรีชนเผ่าแห่งประเทศไทย เสนอต่อองค์กรแพลน (ประเทศไทย)

Collection

online

Annotation

            วิจัยเล่มนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับชาวเลมีทั้ง 3 กลุ่มใหญ่ ได้แก่ อุรักละโว้ย มอแกนและมอแกลน      เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่อพยพเร่ร่อนมาจากมาฝั่งทะเลอันดามันและกระจัดกระจายกันอาศัยอยู่ทางภาคใต้ของประเทศไทย ชาวเลความเชื่อเรื่องผีและวิญญาณบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว อีกทั้งยังมีการสื่อสารที่ใช้ในชีวิตประจำวันของชาวเลนั้นมีภาษาพูดเป็นของตนเองแต่ไม่มีภาษาเขียน วิจัยเล่มนี้มีการศึกษาเกี่ยวกับเรื่องสุขภาพทางเพศและนามัยเจริญพันธุ์ของสตรีชาวมอแกนและมอแกลนในประเทศไทยมีทั้งหมด 5 ชุมชนคือ ชุมชนเกาะเหลาและเกาะช้างในจังหวัดระนอง ชุมชนบ้านน้ำเค็ม ทับตะวันและทุ่งหว้าในจังหวัดพังงา รวมถึงประเด็นและอุปสรรคต่างๆเพื่อสะท้อนให้เห็นถึงความต้องการและความกังวลด้านอนามัยเจริญพันธุ์ของชาวเลมอแกนและมอแกลนในการค้นหาข้อเสนอแนะและแนวนโยบายในการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจและสิทธิอนามัยเจริญพันธุ์ที่เหมาะสมกับวิถีวัฒนธรรมของชาวมอแกนและมอแกลน
 

อ่านต่อ...
image

Author

วรัญญา เกื้อนุ่น

Imprint

ศิลปะศาสตร์มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

Collection

Thailis

Annotation

            วิจัยเล่มนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับชาวเลหรือเรียกอีกชื่อหนึ่งว่ากลุ่ม “มอแกลน” เป็นชนกลุ่มน้อยที่อพยพเร่ร่อนมาจากฝั่งทะเลอันดามันเข้ามาปักหลักอยู่ทางภาคใต้ฝั่งตะวันตกของประเทศไทย ทั้งยังมีความเชื่อเกี่ยวกับวิญญาณของบรรพชนและมีประเพณีใหญ่ที่เรียกว่า “ขอบุญหรือกินบุญเดือนสิบ” แต่กลับถูกกลบทับด้วยวัฒนธรรมของคนเชื้อสายไทยที่นับถือพุทธ คนเชื้อสายจีนและศาสนาอิสลามที่เป็นคนส่วนใหญ่ในพื้นที่อำเภอตะกั่ว จังหวัดพังงา จะเห็นได้จากเทศกาลกินเจ ศาลเจ้า วัดและมัสยิด จากกรณีศึกษาเกี่ยวกับ “ความทุกข์ทางสังคมและการปรับตัวของผู้หญิงมอแกลนหลังภัยพิบัติสึนามิ” พบว่ามีผู้หญิงมอแกลนจำนวนหนึ่งที่สูญเสียคนในครอบครัว ทรัพย์สินและที่อยู่อาศัย บางคนเมื่อสูญเสียลูกก็ได้เลิกรากับสามีไปเหมือนต่างใช้ต่างชีวิตและเลือกทางเดินของตนเองอีกครั้ง หลังจากเกิดภัยพิบัติใหญ่ในครั้งทำให้ผู้หญิงชาวมอแกลนรู้สึกเป็นทุกข์และท้อใจเป็นอย่างมาก ซึ่งต้องใช้เวลาหลายนานในการตั้งหลักและปรับตัวใหม่จนไม่มีใครที่อยากจะกล่าวถึงความสูญเสียในครั้งนั้นอีก

อ่านต่อ...

ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

เลขที่ 20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ 10170 โทร. 0-2880-9429 ต่อ 3702 

แฟ็กซ์ 0-2434-6254 อีเมล์ library@sac.or.th
 

Facebook : ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร-Sac library
Line@ : @sac-library หรือคลิกเพื่อ Add Line http://line.me/ti/p/~@SAC-Library


  

ห้องสมุด (ชั้น 8)

จันทร์ - ศุกร์ : 8:30 – 16:30 น.

เสาร์ : 9:00 – 16:00 น.

ห้องสมุดสุข กาย ใจ

จันทร์ - ศุกร์ : 8:00 – 18:00 น.

เสาร์ : 8:00 – 17:00 น.

หยุดวันนักขัตฤกษ์และวันหยุดตามประกาศราชการ