กล่าวถึงประวัติของกลุ่มชนดั้งเดิมในจังหวัดจันทบุรี ตราด ระยองและฉะเชิงเทรา ซึ่งเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ของชาวชอง โดยคำว่า “ชอง” แปลว่า “คน” พูดถึงความเป็นมาและหลักฐานที่ถูกค้นพบในประวัติศาสตร์ที่เป็นร่องรอยเกี่ยวกับกลุ่มชาติพันธุ์ชอง ต่อมาได้ทราบถึงถิ่นกำเนิดของชาวชองจากบทกวีของนักปราญช์ บิดาประวัติศาสตร์ของไทย หรือนายแพทย์ ที่มีการค้นพบเกี่ยวกับชาวชองไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของภาษา ลักษณะรูปลักษณ์ทางกายภาพที่แสดงถึงความเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ชอง แม้ในปัจจุบันจะมีการกลืนกันระหว่างชองกับเชื้อสายอื่น ๆ ลักษณะโครงสร้าง รูปร่างหน้าตา นิสัย การตั้งถิ่นฐานของชอง ลักษณะของสภาพทางเศรษฐกิจ รวมถึงสังคมและวัฒนธรรมและสถานการณ์ปัจจุบัน

            “คนชอง” เป็นกลุ่มชาติพันธุ์พื้นถิ่นที่อาศัยในภูมิภาคตะวันออกของประเทศไทยมาอย่างยาวนาน ในพื้นที่จังหวัดชลบุรี จันทบุรี ระยอง ตราด นครนายก ปราจีนบุรีและสระแก้ว มีวัฒนธรรมประเพณีที่เป็นเอกลักษณ์ในด้านต่างๆ เช่น ภาษาชอง พิธีกรรมประเพณี การละเล่นและภูมิปัญญาด้านหัตถกรรม สืบสานถ่ายทอดผ่านรุ่นสู่รุ่น แต่ในช่วงปี พ.ศ. 2490-2550 ภายใต้การพัฒนาจากภาครัฐก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวิถีชีวิตหลายๆด้าน การดำรงชีวิตที่จำเป็นต้องสัมพันธ์กับวัฒธรรมจากภายนอกได้ทำให้วัฒนธรรมดั้งเดิมหลายๆอย่างนั้นเลือนหายไป โดยเฉพาะวัฒนธรรมด้านภาษาที่นับวันนี้มีเพียงคนชองส่วนน้อยที่ยังสามารถสื่อสารได้

            กลุ่มชาติพันธุ์กระซองที่อาศัยอยู่ในตำบลด่านชุมพล และกลุ่มชาติพันธุ์ซำเรที่ตำบลนนทรีย์ จังหวัดจันทบุรี ทั้งสองกลุ่มชาติพันธุ์มีความใกล้เคียงกัน ทั้งประวัติศาสตร์ชุมชนและการตั้งถิ่นฐาน การกระจายตัว ลักษณะบ้านเรือนที่นิยมนำวัสดุจากในป่ามาสร้างเป็นบ้าน สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติซึ่งเป็นที่ราบเชิงเขาและเนินเตี้ยๆ พื้นที่โดยรอบเป็นป่าเหมาะ แก่การทำสวนยางพารา สวนผลไม้ ไร่สับปะรด ฯลฯ ทำให้ส่วนใหญ่พวกเขามีอาชีพเกษตรกร อีกทั้งเมื่อก่อนพวกเขายังมีรายได้จากการหาของในป่าไปขาย จากสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติได้ส่งผลต่อวัฒนธรรมในด้านต่างๆอย่าง อาหารพื้นบ้าน สุขภาพ ประเพณี พิธีกรรม และความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับผีซึ่งถือเป็นกลไกหนึ่งในการควบคุมคนในสังคมของกลุ่มชาติพันธุ์ทั้งสองกลุ่มอีกด้วย แต่ถึงแม้ทั้งสองกลุ่มจะมีความกล้ายกันทางวัฒนธรรมมากเพียงใด ทั้งสองกลุ่มก็มีความแตกต่างกันทางภาษา รายละเอียดทางวัฒนธรรมรวมถึงจิตสำนึกทางชาติพันธุ์ที่เป็นคนละกลุ่มกัน

            เมืองเพนียต วัดทองทั่ว ตำบลนารายณ์ อำเภอเมือง จันทบุรี หรืออาณาจักรจันทรบูรเดิมที่ตั้งอยู่ทางจอยใต้เป็นหลักฐานชิ้นสำคัญที่เป็นเครื่องบ่งบอกการมีอยู่ของอารยธรรมชอง จันทรบุรี ที่อยู่มานานมีอายุนับหลายพันปีมาแล้ว ซึ่งในอารยธรรมเก่าแก่แห่งนี้ได้มีกลุ่มคนกลุ่มหนึ่งที่เรียกตัวเองว่าชาวชอง ซึ่งมีขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมของชาวชองอย่าง ประเพณีของเรื่องชู้สาว ความเชื่อเรื่องผี ภาษาที่ภายในหนังสือเล่มได้รวบรวมดัชนีคำศัพท์ภาษาชองเอาไว้ อีกทั้งหนังสือเล่มนี้ยังได้กล่าวถึงเนื้อหาของนิทรรศการชื่อ อาณาจักรจันทรบูร เมืองเพนียตที่ผู้เขียนกล่าวว่าเหมือนเป็นการชำระประวัติศาสตร์จันทรบุรีครั้งที่1 นอกจากนี้ยังกล่าวถึงคติความเชื่อเรื่อง การเกษียรสมุทรด้วยทับหลังถาลาบริวัต ซึ่งเป็นสมบัติอีกชิ้นหนึ่งที่สำคัญต่อชาวชอง แห่งจังหวักจันทรบุรี

            ชาวชอง เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ดั้งเดิมกลุ่มหนึ่งที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย ภายในพื้นที่ตะวันออก โดยเฉพาะในเขตท่ามะขาม จังหวัดจันทบุรี วิถีชีวิตของกลุ่มคนชองนั้นผูกพันกับผืนป่า ในด้านเศรษฐกิจที่มีการประกอบอาชีพ ทั้งการนำของป่ามาขายในเมือง เช่น สมุนไพรยาต่างๆ โดยนำมาแลกเปลี่ยนสิ่งของที่จำเป็นในการชีวิตอื่นๆ ในด้านประเพณีความเชื่อ สังคมชาวชองมีเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมประเพณีที่เป็นลักษณะเฉพาะ เช่น “ภาษาชอง” ซึ่งเป็นภาษาที่ไม่มีตัวอักษรเขียน กลุ่มชนรุ่นหลังจึงเรียนรู้วิถีบรรพบุรุษจากรุ่นสู่รุ่นผ่านการบอกเล่าที่ไม่มีการบันทึก หรือประเพณี “ผีหิ้ง” และ “ผีโรง” ที่สะท้อนถึงความเชื่อการนับถือผีบรรพบุรุษ ผู้ที่อาวุโสของหมู่บ้านจึงได้รับการเคารพนับถือ เป็นผู้นำของหมู่บ้าน ในด้านการปกครองจึงมีการจัดระเบียบสังคมผ่านระบบอาวุโส ซึ่งเมื่อเวลาผ่านไปเอกลักษณ์วิถีดั้งเดิมเหล่านี้กำลังเลือนหายไปพร้อมกับประสบภาวะยากจนในชุมชนจากการเปลี่ยนแปลงที่เข้ามาในนามความเจริญและการพัฒนาแบบสมัยใหม่