บทความนี้ ผู้เขียนได้หยิบยกเรื่องราวของรองเท้าและวิถีปฏิบัติของชาวซิกข์เมื่อเข้าไปยังคุรุดวาราศาสนสถานขึ้นมานำเสนอ เนื่องจากชาวซิกข์มีความเชื่อว่าการทำงานรับฝากและดูแลรองเท้าในศาสนสถาน ถือเป็นงานบริการสังคมที่ได้แสดงความอ่อนน้อมถ่อมตนและสามารถขจัดความอหังการในตัวมนุษย์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของปรัชญาคำสอนและการปฎิบัติตนที่เน้นกระบวนการขัดเกลาทางสังคมและการควบคุมตนเองของชาวซิกข์ จากบทความนี้จะเห็นได้ว่า การถ่ายทอดวิถีปฏิบัติเล็กๆ น้อยๆ เช่นนี้ของชาวซิกข์ สามารถเป็นเครื่องมือในการกล่อมเกลาจิตใจและเป็นสื่อกลางให้ชาวซิกข์ได้ปฏิบัติตนตามหลักคำสอนของศาสนา และสามารถคงไว้ซึ่งอัตลักษณ์ของกลุ่มท่ามกลางความแตกต่างหลากหลายของสังคมได้ 

งานวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการวิจัยเรื่อง “สถาบันครอบครัวของกลุ่มชาติพันธุ์ในเขตกรุงเทพมหานคร” มุ่งศึกษาภูมิหลังและระบบสังคมย่อยของสถาบันครอบครัว รวมทั้งความเปลี่ยนแปลงในสถาบันครอบครัวของกลุ่มชาติพันธุ์ซิกข์ มอญ เขมรและไทย เป็นการศึกษาโดยเน้นกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีความแตกต่างทางวัฒนธรรม เพื่อให้สามารถประมวลความคล้ายและความแตกต่างของวัฒนธรรมครอบครัวที่ทำให้เกิดเป็นความเข้มแข็งและอ่อนแอของสถาบันครอบครัวในแต่ละกลุ่มชาติพันธุ์ องค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัยนี้สามารถนำมาพัฒนารูปแบบของระบบครอบครัวที่มีคุณภาพ ซึ่งเป็นรากฐานในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ได้ต่อไป 

ศรีคุรุสิงห์สภา คือองค์กรกลางของชาวไทยที่นับถือศาสนาซิกข์ ทำหน้าที่ประสานงานด้าน ศาสนา วัฒนธรรม และสังคมของชาวซิกข์ในประเทศไทย ได้จัดพิมพ์หนังสือ “วิถีแห่งซิกข์” เพื่อรวบรวมหลักธรรม ศาสนบัญญัติ พิธีทางศาสนา พิธีกรรมในวันสำคัญต่างๆ รวมทั้งบทบาทของสตรีชาวซิกข์ และหลักการดำเนินชีวิตของชาวซิกข์ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่น เพื่อเป็นการสร้างความรู้ความเข้าใจ และความสัมพันธ์อันดีระหว่างชาวซิกข์และผู้คนในสังคม ตลอดทั้งผู้ที่สนใจศึกษาวัฒนธรรมประเพณีของชาวซิกข์ในประเทศไทย ความโดดเด่นของหนังสือเล่มนี้คือ มีการรวบรวมและอธิบายคำศัพท์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับศาสนาซิกข์ เพื่อให้ผู้อ่านมีความเข้าใจคำศัพท์เฉพาะและเป็นพื้นฐานเพื่อนำไปใช้ศึกษาเรื่องศาสนาซิกข์ในเอกสารอื่นต่อไป 

“นัมดารี: กลุ่มชาติพันธุ์ในกรุงเทพฯ” เป็นเอกสารประกอบการบรรยายในการสัมมนาทางวิชาการเรื่อง “วัฒนธรรมเมือง : ชุมชนเมืองและการเปลี่ยนแปลงในกรุงเทพฯ และปริมณฑล” ซึ่งกล่าวถึงที่มาของการศึกษาเรื่องชาวนัมดารีในกรุงเทพฯ ทั้งในแง่ภูมิหลังทางสังคมวัฒนธรรม ข้อมูลประชากร สถาบันครอบครัว และการดำเนินชีวิตที่มีความแตกต่างจากชนส่วนใหญ่ในสังคม หรือแม้กระทั่งในกลุ่มชาวนัมดารีด้วยกันเองก็มีการปฏิบัติตนที่มีความแตกต่างหลากหลาย โดยอาจมีสาเหตุมาจากจิตวิทยาส่วนตัวของบุคคล การศึกษา การอบรมเลี้ยงดูและการถ่ายทอดทางวัฒนธรรม เป็นต้น