|
KRAISRI NIMMANHAEMINDA. THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI. JSS. VOL.55 (pt.2) 1967. p.185-225.
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI
by
Kraisri Nimmanhaeminda
Pu Saeh, Ya Saeh & Sudeva Rikshi
To the west of the walled city of Chiengmai runs a mountain
range, Doi Sutep (figure 1) and roaming these mountains are the
guardian spirits of Chiengmai: Pu Saeh (ปู่แสะ) and Ya Saeh (ย่าแสะ)
and their male offspring, Sudeva Rikshi (สุเทวฤาษี) Six minor spirits
attend the three major guardian spirits; these are Khun Saentong
(ขุนแสนทอง) Khun Kik (ขุนกิก) Khun Kang (ขุนค่าง) Khun Guednoi
( ขุนคืดน้อย ) Khun Guedluang (ขุนคืดหลวง ) and Phya Ravi (พญารวี).
According to tradition Pu Saeh, Ya Saeh and their son were
cannibals, taking great delight in consuming human flesh. Though
termed 'giants', in reality, they were human beings whose ancestors
were the Lawa aboriginees residing in the basin of River Ping long
before the Mon people founded their Kingdom of Lamphun, a sister
kingdom of Dvaravati. This was the period when the Thai people
are believed to have been in Yunnan in South China. The Lawa were
savage, head-hunters who practiced cannibalism. They were no
different from the Wa in northern Burma or the Naga in northeastern
Burma near Assam, where head-hunting is practiced to this day. It
was usual in those days for men who had begun to appreciate civil-
ization to condemn those less developed as 'giants'. The epic battles
___________________________________________________________
1) Actually, Pu Saeh and Ya Saeh's son's original name is not known; he is
called 'Sudeva Rikshi'. Sudeva later became a monk and practiced that
sublime meditation on Doi Sutep that prompted him to found the city of
Haribhunjaya (หริภุญชัย) or Lamphun. He took a Mon princess, Chamadevi
(จามเทวี) from Lopburi to reign as his queen in 663. Doi Sutep, some 5600
feet high, derives its name from Sudeva Rikshi, whose hermitage lays
enroute to the royal summer palace of Bhubinga (ภูพิงค์). His ashes were
taken from this sanctuary and interred on another mountain peak in front
of which now stand the Forestry Experimental Station and the summer
bungalow of the American Presbyterian Mission. To this day broken bricks
are scattered about here and inhabitants of the area claim these to be
fragments of the ruins of the monument to Sudeva Rikshi.
186 Kraisri Nimmanhaeminda
inRamakien (Ramayana) may be referred to here in illustration: those
inhabitants of India who began to enjoy a more advanced state assumed
themselves human beings, with Rama and Lakshman as god-heads,
and pronounced the less developed natives of Ceylon, under the
leadership of Daskartha (Ravna), ferocious Singhalese 'giants'.
Likewise the Mon, remarkably civilized when compared to the Lawa
cannibals, termed the latter 'giants'. Again, in the legend of Jinakala-
malipakarna (ชินกาลมาลิปกรณ์) the Lawa people are considered
heathens. Northern Thailand abounds in folk-lore and legend.
Stories tell of the wanderings and of the visits of the Buddha to these
parts-evidenced by monuments erected to his memory in many and
different places. Here we would relate particulars of a visit of the
Buddha that had some bearing on the cannibals: Pu Saeh and Ya Saeh
and their son, Sudeva Rikshi. There are many regional variations to
this tale.
Once, when the Buddha was alive, he traveled through the area
where the three cannibals were living. This trio followed his trail in
the hope of making a meal of him. When the Buddha arrived at Ban
Panghai (บ้านปางไอ) in the present district of Saluang, Amphur Mae
Rim, Province Chiengmai (ตำบลสะลวง อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่) he
became aware, through serene meditation, of the intent of these three
and he planned to use his omnipotence to subjugate them. He stamped
his foot on a huge boulder, which, bearing his footprint, instantly sank
level with the ground.2
The imprint of the foot of Gotama Buddha on the boulder
brought terror into the hearts of the three cannibals, and discerning
their fright, the Buddha commenced to deliver a sermon to convert
___________________________________________________________
2) This was not the first footprint on this particular boulder. Before Gotama
Buddha, the last of the enlightened ones, came to Ban Panghai, three Bud-
dhas, Kakusandha, Konagamana and Kasapa, had visited here and imprinted
their footprints on this same boulder. The last Buddha's footprint overlaps
the footprints of the three previous Buddhas, making the total four in num-
ber; hence, the name of the place 'Phra Buddha Bada See Roi' (พระพุทธบาท
สี่รอย) meaning the four footprints of the Buddhas. This place is now a
shrine-one of the centers of worship in North Thailand, and to pilgrimage
to it is considered a high form of merit-making.
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 189
them from their cruelty and barbarism. Yet, though sensitive to the
teaching of the Buddha, the taste of flesh and blood remained in them
so that in penance they besought the Buddha, pleading that they daily
enjoyed human flesh but, in accepting his divine precepts, they would
beg to be allowed to kill one human being for food only once a year.
The Buddha would not hear of it. Thereupon the cannibals pleaded
to be allowed to partake of a human once in seven years. Again, the
Buddha would not give his consent. Then the trio begged that if they
would not be allowed to eat a human being whole they could taste
human blood in a quantity equal to the size of the head of a fly. The
Buddha smiled but made no response. The three savages pleaded
further, then, that should they be forbidden the taste of human flesh
they would be allowed the flesh of the buffalo. The Buddha denied
this request since to eat the meat of domestic animals belonging to
private persons was a matter of worldly dispensation over which he
had no right of approval-they would have to beg for this from the
owner of the beasts.
Though the sermons of the Buddha could not altogether
obliterate the craving for human flesh, the parent cannibals pledged
their word they would not taste of it as long as the Buddha was
alive, but they would not give an assurance that they would maintain
a vegetable diet after the Buddha had gone to Nirvana. As for Su-
deva Rikshi, he was so affected by the sermons that he there and
then pledged to abstain forever from consuming human flesh—indeed,
meat of any kind, and asked to become a monk. Later he disrobed to
lead the life of a hermit, spending his time in deep meditation and
prayer in a cave atop the mountain that later took his name: Doi
Sutep, that is, Sudeva's Mountain (figure2). After death, the trio
became spirits roaming the environs of the mountain and so fright-
ening villagers thereabout that shrines were erected for them: one
at the foot of the mountain at Ban Tindoi, Tambon Sutep (บ้านตีนดอย
ตำบลสุเทพ) about four kilometers west of the city of Chiengmai,
in a wooded area known as Dong Ho (ดงหอ); the other at the
foot of Doi Kam (ดอยคำ) in Tambon Mae Hiah (แม่เหียะ) about five
kilometers south of the airport at Chiengmai. The first shrine was
meant to be the abode of Pu Saeh, the second, that of Ya Saeh. But
190 Kraisri Nimmanhaeminda
a number of people in Tambon Sutep believe that the first and larger
shrine was the residence of both Pu Saeh and Ya Saeh since from
time immemorial the ruling princesses of Chiengmai came to offer food
and make merit here. In my boyhood I came often to the foot of the
mountains of Tambon Sutep to shoot birds. At that time the area
was cool, shady under a dense canopy of huge trees; later, the trees
were cleared by small-holders and the shrine of Pu Saeh and Ya
Saeh, a large wooden structure with a tiled roof (figure 3) as well as
other smaller shrines of their son and attendants (figure 4) altogether
nine in number, were devastated by the ravages of time. There
remained, in fact, a single shrine for all ten spirits. Recently,
this area, formerly Ban Tindoi (บ้านตีนดอย) village, was expropriated
by the government for the Chiengmai University. Subsequently, the
shrine of the guardian spirits of Chiengmai was dismantled and
moved to a new site nearby. Just before World War II this was a
sacred place to which came the Ruling Prince of Chiengmai as well
as the common multitude with annual offerings-a buffalo and other
food, at the beginning of the rainy season. At Doi Kam and Ban Tindoi
the annual sacrifice of a young male buffalo to the guardian spirits is
still observed3. This, doubtless, will soon pass as the University
brings modern learning to the coming generations.
Khun Luang Viranga
The Lawa4 revered one person of royal blood: Saen Luang or
Khun Luang Viranga (ขุนหลวงวิรังคะ) sometimes known as Vilunga
___________________________________________________________
3) The photographs used in illustration of this article were taken at such a
ceremony on the 16th of June 1966-that is, the thirteenth day of the waning
moon of the ninth month of the Northern Calendar.
4) The autochthonic tribe in the basin of the Ping River long remained isolated
from and unaffected by outside development. At present the Lawa exist in
groups scattered through the forest in Amphur Chomthong and Amphur Hod
of Province Chiengmai and Amphur Mae Sarieng of Province Mae Hongson.
They are to be found in other places, but not so numerously. Those living
near the Thai are being gradually assimilated; those dwelling deep in the
dense forest still keep much of their original culture. The Lawa belong to
the Mon-Khmer linguistic group in North Thailand. According to the esti-
mate given by Young they would number about 9000.
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 193
(วิลังคะ) or Milunga (มิลังคะ) the last in the line of Lawa tribal chief-
tains. His story, which I shall now touch upon, is tragic, a tale that
brings sorrow to the hearts of many even at present.
The Lawa, possessed of a culture obviously inferior to that of
the Mon, became spiteful and developed a great hatred for their
neighbours. The Lawa chief, Khun Luang Viranga, laid siege against
the Kingdom of Haribhunjaya (Lamphun) many times, but the King-
dom remained unscathed. Very possibly this was due to the strategems
of Queen Chamadevi, a great lady of enchanting beauty. Her charms
were irresistible and Khun Luang Viranga, fascinated, sought her
hand in marriage. Queen Chamadevi benefited fully from her good
looks, not only in maintaining the sovereignty of her small kingdom,
but in consolidating the realm and extending its influence in the basin
of the Ping River.
Here, we shall not recount her ready wit, artful statesmanship
and fabrications which she used to the full in her contact with Khun
Luang Viranga. We shall instead turn to the time when Khun Luang
Viranga took to his death bed; for when he realized that he was be-
trayed in his love, Khun Luang Viranga succumbed broken-hearted.
His last wish was that his remains be conveyed high onto the hilltop
so that the Kingdom of Haribhunjaya would be within sight.
The funeral procession made its way along the mountain
range of Doi Sutep past many places that now bear names derived
from this time. The legend has it that at Pha Swa Pha Deng (ผาสว่า
ผาเดง) the pall bearers and mourners lost their way, some having
walked over and some having walked under a certain creeping vine
called Krua Khao Long (เครือเขาหลง) that caused those who walked
under it to suffer a temporary loss of memory. Thus the musicians
accompanying the procession became alienated from their Swa (cym-
bals) and Deng (bells), these being petrified into the rocks now named
Pha Swa and Pha Deng.5 Yet another spot, a pass near the peak of
Doi Pui (ดอยปุย)—the highest in the Doi Sutep range, bears the name
___________________________________________________________
5) There were still other localities a little higher than the present day village
of the Meo which were known as Pha Gong and Pha Klong (ผาฆ้อง ผากลอง).
194 Kraisri Nimmanhaeminda
Kiew Maew Plew (กิ่วแมวปลิว). As the funeral procession arrived at
this mountain pass (Kiew) the lid of Khun Luang Viranga's coffin
(Maew) was blown off and borne away by the wind (Plew). In northern
Thailand, and particularly in remote places, corpses were disposed of
soon after death, and the coffin was made of inter-woven bamboo
with sides lined with paper cut into various patterns. The coffin lid
had the shape of a roof and was also made of bamboo and paper.
The coffin, known as Long (หล้อง), gave its name to another place :
Doi Kwam Long, which aludes to the hilltop where the coffin was
overturned so as to eject the corpse; the coffin being placed over the
grave bottom-side up. This particular coffin was turned into stone,
so the place was aptly named Pha Kwam Long (ผาคว่ำล้อง)
Holiday-makers and tourists go to Doi Sutep to visit or pay
homage at the gilded pagoda within which is interred a relic of the
Buddha6 (figure 5) and continue their sight-seeing at the royal summer
palace, Bhubinga; few realize that this range is a monument to the
love and bitter sorrow of Khun Luang Viranga—now transformed into
a spirit the natives hold in awe to this day. The death of Khun
Luang Viranga was the beginning of the end of Lawa unity: from this
time onward the Lawa people began to be assimilated and their clan
was reduced and scattered about the hills, leaving fast-disappearing
memories of Lawa tradition and custom.
King Mengrai & the Buffalo Sacrifice
The Thai who evacuated China did not make their way south-
ward in a mass migration but came in small numbers over a period
_________________________________________________________
6) This sacred relic was brought from Bangcha (บางจา) -one of the towns of
the Sukhothai Kingdom, in 1369 by Phra Maha Sumanathera (พระมหา
สุมน- เถร) in tribute to King Kuena (กือนา), ninth king of the Mengrai
Dynasty. In 1386 King Kuena bore the relic, in ceremonial procession with
a white elephant caparisoned with a golden howdah, to the Doi Sutep Range.
The elephant proceeded wantonly through the Flower Garden Gate heading
west-directed by deities and spirits, and wound its way up the steep slopes.
Atop one of the peaks, it trumpeted, deliberately knelt down and died.
Thus the site of the crypt was determined; the pagoda remains sacred to
this day.
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 197
of many hundreds of years. When Khun Mengrai succeeded in mo-
bilizing the Thai, he founded the Thai Yuan Kingdom at Chiengrai
in 1262. During this time the Kingdom of Haribhunjaya (Lamphun)
was ruled by Phya Yeeba who came to realize that his subjects were
in large part Thai. Khun Mengrai conquered Lamphun in 1281,
reducing it to a part of his Kingdom of Lanna Thai formed of former
Mon territories. To the south, in the plains of what is now north-
central Thailand another group of Thai conquered the Khom or
Khmer people and formed the Kingdom of Sukhothai. In both in-
stances the culture of the conquered-of the Mon in the north and the
Khmer to the south, was adopted and adapted to emerge as the heri-
tage of the Thai of today. When Mengrai became lord of Lamphun
he found that the Mon there held the faith of Buddhism, their litera-
ture was full, they had amicable relationships with the neighbouring
Mon and Burmese states and the populace earned their livelihood
from agriculture and were capable of channeling the water of the
Ping River to irrigate their fields and farms.
Other than the revelations compiled in Lamphun, evidence of
the high Mon civilization has been found in Vieng Mano (เวียงมโน)
—now Tambon Nongtong, Amphur Hangdong (ตำบลหนองตอง อำเภอ
หางดง) and at Vieng Thakan (เวียงท่ากาน) also known as Vieng Trakarn
(เวียงตระการ) in Tambon Tungseo, Amphur Sanpatong (ตำบลทุ่งเสี้ยว
อำเภอสันป่าตอง). These now deserted towns in the Province of Chieng-
mai are marked by the remains of moats and earth walls within which
are found statuettes of terra cotta and sculpture in plaster illustrative
of a Mon civilization that resembles that glimpsed through the ex-
cavations at the ancient Dvaravati sites in the Provinces of Nakhon
Pathom and Ratburi to the south.
As noted, the inhabitants of northern Thailand held the guardian
spirits in great reverence and built shrines for them at Tambon Sutep
and Tambon Mae Hiah, Amphur Muang Chiengmai. These spirits,
having come from the ancestors of the Lawa, were worshipped in the
customary Lawa way. For example, buffaloes were slaughtered in
veneration. This form of sacrifice, believed to be of Lawa origin,
was adopted by the Thai who later migrated to this region. The
198 Kraisri Nimmanhaeminda
present Lawa dwelling deep in the forests of Amphur Hod and
Amphur Chomtong in Chiengmai as well as in Amphur Mae Sarieng,
Province Maehongson, still sacrifice buffaloes to the protecting
spirits (figures 6, 7 & 8). However, as these beasts fetch high prices
and it is beyond the means of the Lawa to conduct the ceremony each
year, they do it every four years. When Chiengmai was under a king
and later when the province was governed by a ruling prince, the Thai
conducted the offering as a yearly rite usually in advance of the
beginning of the planting of rice, that is, at the onset of the monsoon,
thereby soliciting the favours of the spirits to bestow enough rain for a
plentiful harvest. The inhabitants were firm in the belief that the
success or failure of the harvest was a matter of the will of the
protecting spirits that resided along the waters that flowed from the
ranges bounding the basin of the Ping. Here usually stood the
shrines of spirits which the Thai Yuan called Phi Khun Nam (ผีขุนน้ำ).
The farmers dwelling along these waterways present offerings to the
spirits during rice planting to this day. Slaughtering buffaloes to
offer to the spirits before the seasonal planting of paddy is also
common to many regions inhabited by the Wa—in the State of Wa in
northern Burma, and to the areas inhabited by the Naga-Nagaland
in India.
Within the walled city of Chiengmai, at what is now the
intersection of Rajdamnoen and Phra Pokklao roads, there was a
shrine sheltering the spirit of King Mengrai, the founder of Chiengmai.
This king met instant death when lightning struck him at the spot
where the shrine was later built in consecration. He thus became
another guardian spirit of Chiengmai-respected by kings and ruling
princes as well as by the common people. Even though the legend
states that Mengrai was a Thai, as were his comrades, King
Ramkamhaeng of Sukothai and Ngam Muang (งำเมือง) of Payao, the
people adopted the mode of the Lawa in making offerings to him.
However, the buffalo sacrifice to the founder of the dynasty was
abandoned some fifty years ago7. The reign by a ruling prince was
abolished when Chiengmai was brought completely into the Kingdom
________________________________________________________
7) The buffalo to be slaughtered had to be a young male, black in colour, with
horns no longer than the length of its ears.
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 201
of Siam and no one would take the initiative to slaughter buffaloes to
offer to the spirits, partly, indeed, because of the high cost of the
beast. Again, the rapid advance in education has decreed very many
changes. As the custom faded, the shrine of Mengrai was by—pagsed
—the site is now supplanted by housing. Sacrificial activity occurs
only in Tambon Mae Hiah; in other areas offerings to the water
spirits consist of fowls and pigs in place of buffaloes in order to
effect economy.
The Thai in the north mixed with the Lawa over a lengthy
period; living together peacefully. While the Thai held the reins of
government the Lawa enjoyed complete freedom to follow their ways
and to observe their traditions and customs. The Thai participated
in performing the rite of slaughtering buffaloes to worship the
ancestral spirits in accordance with the faith of the Lawa, being
mindful that it was in the Lawa spirits that the guardian powers lay.
When the spirits of Pu Saeh and Ya Saeh were being worshipped there
would be a citation running: ลัวะเยียะไร่บ่หื้อตายคา ไทยเยียะนาบ่หื้อตายเหี่ยว
แห้ง, that is, Let not the rice of the Lawa die in their swiddens; let not the
rice of the Thai wither and die in their fields. Clearly, the association
between the Thai and the Lawa people was close.
We should observe that the ceremonial slaughter for offering to
the spirits of the ancestors of the Lawa at Tambon Sutep and Tambon
Mae Hiah would be accompanied by a Buddhist rite in the form of
an incantation and the offering of food to monks. When the rite was
over, a banner bearing the image of the Buddha, called Phra Bot (พระบฏ)
would be raised upon a tall tree where it could swing in the wind.
Phra Bot, a painting of some antiquity done on a cloth sheet some two
meters wide and four meters long, depicted the Buddha and his
disciples in a standing posture—to the left of the Buddha stood
Moggallana and to the right Sariputra. Traditionally, this banner was
placed in a chest of teak adorned in a gold leaf—pattern design and
kept in the Golden Vihara at Wat Phra Singha, Chiengmai. Later,
when Phra Srivijaya, a famous monk from Amphur Li, Province
Lamphun, supervised repairs to Wat Phra Singha in 1926, a chieftain
of Tambon Sutep removed this banner to Wat Kow Tue (วัดเก้าตื้อ)
202 Kraisri Nimmanhaeminda
an affiliate of Wat Suandok (วัดสวนดอก). During World War II, when
Japanese troops used Wat Suandok as a garrison, the banner
disappeared and only the box of guilded teak remains in Wat
Suandok (figure 9). However, in 1926, the people of Tambon Mae
Hiah made a facsimile of this banner and deposited it at Wat Pachi
(ป่าชี) near Doi Kam (figure 10). Raising this banner aloft and
allowing it to swing and flutter in the wind during the annual offering
to the guardian spirits is intended to deceive the cannibalistic spirits
into believing the Lord Buddha to be alive—the movement of the
banner seeming to be his body movements, so that Pu Saeh, Ya Saeh
and their offspring would hold to their vow not to taste of human
flesh while the Buddha was alive (figures 11 & 12). Here, we might
note that the last request of Pu Saeh and Ya Saeh-that they be
allowed to taste human blood to the amount of a fly's head, would
appear granted since on any occasion when a buffalo is slaughtered
for sacrifice, villagers helping to kill the animal and accidentally
cutting themselves are believed to be satisfying the desire of Pu
Saeh and Ya Saeh for human blood.
Following are invocations to different guardian spirits used in
the annual offering ceremony. Two original manuscripts containing
the invocations have been found in the possession of village elders of
Ban Tindoi and Ban Pachi of Tambon Mae Hiah. There is but
a slight difference in the two versions, the texts agreeing almost fully.
Both manuscripts are written in Thai Yuan Dharma characters.
Here these are transliterated into modern Thai and translated into
English. The writer wishes to express his gratitude to Dr. Michael
Moerman of the Department of Anthropology, University of California
at Los Angeles, for his gracious assistance in checking the translations.
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 207
INVOCATIONS
TO
THE GUARDIAN SPIRITS
OF
CHIENGMAI
208 Kraisri Nimmanhaeminda
คำอัญเชิญ ปู่แสะ-ย่าแสะ
(เขียนตรงกับต้นฉะบับเดิม ซึ่งเป็นอักษรไทยยวน)
คำอัญเชิญก่อนวันพิธี
โภนฺโต อยฺยกา ดูกราปู่เจ้าและย่าเจ้า คือว่าปู่แสะและย่าแสะเจ้า
อันอยู่รักษาอาณารฐะตีนดอนสุเทพเจ้า และอันอยู่รักษาเขตสีมาเมือง
เชียงใหม่ บัดนี้ ขวบก็มาไคว่ปีก็มาเทิง เถิงเดือนดีวันดีประเวณีมา
รอดแล้ว ผู้ข้าก็บ่หื้อหายเสีย บัดนี้เจ้าตนอยู่เค้าอยู่เหนือหัว ตนเสวย
อาณารฐะเมืองเชียงใหม่ และเจ้าฝ่ายหอคำเจ้านายสิงสาสน์ราชบุตร
ชุตน และท้าวพญาเหนือสนามชุตน และประชาณาราษฎรชุคน ก็ใช้
ข้าหื้อเป็นราชทูตานำเอามหิงษาควายตัวเลาเขางามมาถวาย ตามจารีต
ประเวณีอันมีล่วงแล้ว บ่หื้อขาดบ่หื้อคลาดหายเสียสักสิ่ง บ่หื้อพลัด
วิ่งเสียสักอัน ข้าขออัญเชิญปู่เจ้าย่าเจ้าจุ่งมารับเอาในวันนี้ บัดนี้ผู้ข้า
ขออังคาสอาราธนามาในวันนี้ แม่นปู่เจ้าย่าเจ้าไปอยู่ที่ไกลที่ใกล้ที่ใด
ก็ดี ข้าขออัญเชิญอาราธนามาในวันนี้อย่าหื้อคลาดคลา ขอเชิญทั้งเสนา
อำมาตย์ทั้งนายช้างนายม้าองอาจตัวงามขึ้นขี่เข้ามาสู่ในที่หอคำในวันนี้
เสียก่อนแล้ว ในวันพรูกเช้าก่อนงายผู้ข้าก็จักตกแต่ถวาย หื้อปู่เจ้า
ย่าเจ้าได้เสวยตามจารีตโบราณเดิมมี ผู้ข้าบ่หื้อขาดแท้ดีหลี
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 209
Invocation to Grandfather Saeh and Grandmother Saeh
Invocation on Eve of Offering
BHONTO AYYAKA, Venerable Ancestors, hear ye our lordly
grandparents, Grandfather Saeh and Grandmother Saeh, who live at
and protect the foot of Doi Sutep and who guard the boundary of
Chiengmai. At this moment a year has passed, a year has gone by;
the customary propitious month and propitious day have arrived. We,
your servants, have not forgotten. At this moment the lordly King,
high above our heads, who eats the domain of Chiengmai, and every
one of the princes, every one of the lord ministers and every one of
your other subjects, send me as their spokesman, to present you with
a perfect buffalo in accordance with the ancient custom. We will not
violate a single rule, we will not omit a single custom. We beseech
you, oh Grandfather and Grandmother, please come and accept our
offering on this very day. Once again we humbly invoke and invite,
whether you are near or far, we pray that you will come on this very
day without fail. We also invite your ministers, your mahouts and
your grooms, all to come on this very day and reside in the golden
pavillion. Tomorrow, before breakfast time, we will present you
with a platter in the appointed and customary manner. Verily we
will not fail.
210 Kraisri Nimmanhaeminda
คำอัญเชิญ ปู่แสะ-ย่าแสะ ในวันพิธี
โภนฺโต อยฺยกา ข้าแต่ปู่เจ้าย่าเจ้า คือว่าปู่แสะย่าแสะเจ้าเป็นเค้า
และเสนาอำมาตย์เจ้าชุตน อันอยู่รักษาตีนเขาดอยสุเทพอุฉุบัพพตา
คือว่าดอยสุเทพเจ้า และรักษาเขตสีมาเมืองเชียงใหม่ บัดนี้ขวบก็มา
ใคว่ปีก็มาเทิง เถิงเดือนดีวันดีมารอดแล้ว ผู้ข้าทั้งหลายก็ตกแต่งครัว
ถวาย บัดนี้พระองค์เป็นเจ้าอยู่เค้าอยู่เหนือหัวนพบุรีนครเชียงใหม่เป็น
เค้า และเจ้าอุปราชฝ่ายหน้าหอคำและสิงสาสน์ราชบุตรเจ้าชุตน และ
ท้าวพญาเหนือสนามชุตน ประชาณาราษฎรชุคน ก็ใช้ข้าหื้อเป็น
ราชทูตา นำเอามหิงษาควายตัวเลาเขางาม นำมาถวายตามจารีต
ประเวณีมีมาล่วงแล้วตามโบราณ จารีตแต่อั้นเดิมมีล่วงแล้วแต่ก่อน
ดีหลี บัดนี้ผู้ข้าก็ได้นำเอามหิงษา ควายตัวเลาเขางามมาถวายตามจารีต
ขอปู่เจ้าย่าเจ้ามารับเอาแล้วผู้ข้าก็ได้ตกแต่งบรรณาการหื้อปู่เจ้าย่าเจ้า
ได้เสวยเครื่องบูชาก็ยังมีหลายสิ่ง เข้าตอกดอกไม้ยิ่งประการนานา
มีเทียนเงินเทียนคำนำมาถวายตกแต่งก่อนหน้านำมา มีทั้งเข้าต้มเข้า
หนมดาตกแต่ง เข้าน้ำใหม่ใส่กินเย็น มีทั้งหมากดีกัทลีกล้วยอ้อยหมาก
เหมี้ยง มีพร้อมเลี้ยงชุอันอัน มีทั้งลาบส้าปุมยำแกงอ่อมต้มและน้ำสุรา
ชิ้นปิ้งใหม่ มีทั้งไก่ต้มใหญ่ใส่เต็มขัน แต่งหื้อเป็นโสภณาภัณฑ์อัน
สะอาด มัวัตภาอาภรณะเครื่องนุ่งหย้องกายา สะใบกาสาเกี้ยวอกแอ่น
ลานคำปิ่นเกล้าช้องแว่นหวีหัว ตกแต่งไว้หื้อปู่เจ้าย่าเจ้าได้นุ่งทรง
เครื่องแล้ว จุ่งเสวยโภชนะเลยทุกสิ่งทุกเยื่องอันเครื่องเสวย แต่งตาม
คยบ่หื้อขาดหายเสียสักอัน และถวายไหว้สาตั้งแรกแต่ปีนี้เดือนนี้วันนี้
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 211
Invocation on Day of Offering
BHONTO AYYAKA, Venerable Ancestors, hear ye our lordly
grandparents, Grandfather Saeh and Grandmother Saeh, and all of
your ministers, who inhabit and protect the foot of Ucchupabbata
Mountain [Sugarcane Mountain], Doi Sutep, and who protect the
boundary of Chiengmai. At this moment a year has passed, a year
has gone by, the customary propitious month and propitious day have
arrived; we, your servants, present you with our offerings. At this
moment His Majesty, the King, high above our heads, who rules
Nabapuri, that is Chiengmai, who leads every one of the princes,
every one of the lord ministers and every one of your other subjects,
sends me as their spokesman, to present you with a perfect buffalo in
accordance with the ancient custom. We now have brought a perfect
buffalo with beautiful horns to you. Please, oh Grandfather and
Grandmother, accept it and we will prepare a meal for you. We have
many other offerings: puffed rice, varieties of flowers, golden and silver
candles, sweets, fresh cool water, new rice, bananas, sugarcane, betel
and fermented tea leaves, each and everything. We also bring lāb
[steak Tartar], sā [meat salad], poom yam [tripe marinade], om curry
[stewed meat], boiled beef, spirits and fresh-broiled steak. Also a
boiled chicken, plump enough to fill a tray, to complete the beautiful
and delicious offering. Also clothing and jewelry, breastscarfs, golden
earplugs, hair pins, chignons, mirrors and combs; all prepared for the
Grandfather and Grandmother to use. After you have dressed and de-
corated yourselves, do consume all the traditional offering, which we
never fail to provide, and enjoy them to the fullest. From this very
year, very month and very day we ask much of you, we ask for many
things. Let the King who rules over our country, and the princes of the
212 Kraisri Nimmanhaeminda
ไปภายหน้าบัดนี้เราผู้ข้าเท่าขอตอนประวอนหลายสิ่งขอให้เจ้าจอม
มิ่งตนเสวยเมือง เจ้าตระกูลเรืองหน่อฝ่ายหน้าหอคำ ทั้งเจ้า
ราชวงศาธิราชอันว่าเชื้อเจ้ารัตนะหัวเมืองแก้ว เจ้าราชบุตรชุตน และ
เจ้าสิงสาสน์ราชบุตรตนท้าวอธิราช ๓๒ ตน พร้อมเหนือสนามท้าว
หมื่นขุนแสนจเรสักขีล่ามสิกขานักปราชญ์ ไพร่ราชประชานรินทร์
อันอยู่เหนือแผ่นดินเมืองเชียงใหม่ ชุตนชุคน ขออย่าหื้อมีกังวลและ
อาพาธ พยาธิโรคาภยุลาเกณฑ์ขออย่ามาใกล้ หื้อหลีกเว้นหนีไปเสีย
ที่แดนเมือง ผู้ข้าขอหื้อปู่เจ้าย่าเจ้าจุ่งสั่งปกปักรักษายังผู้ข้าทั้งหลาย
และสันฐานประเทศเขตเมืองเชียงใหม่ ขอหื้อรักษาสัตว์น้อยใหญ่ชุตัว
ทั้งช้างม้างัวควายเป็ดไก้หมูหมา ซึ่งบรรดาว่ามีในเขตบ้านเมือง
เชียงใหม่ที่นี้ หื้อเลี้ยงชุตน ชุคนชุตัว ภัยอันเพิงกลัวอย่าหื้อมาใกล้
หื้อหลีกเว้นจากแดนเมือง ข้าขอทั้งน้ำฝ้าและสายฝน ขอตกลงมาแต่
ปนฟากฟ้า หื้อคนทั้งหลายได้หว่านกล้าและไถนา คือพีชะลูกส้มของ
หวาน พร้าวตาลกล้วยอ้อยหมากพลู ก็หื้อดีงานคู่เชื้อ หื้อเป็นหน่วย
ลูกติดตามฤดูชุต้น อย่าหื้อตกหล่นขวั้นและสาขา ลัวะเยียะไร่อย่าหื้อ
ตายคา ไทยเยียะนาอย่าหื้อตายแดดและเหี่ยวแห้ง อย่าขาดแล้งสักเดือน
ตั้งวันนี้ไปภายหน้า จุ่งหื้อเจ้าผู้ข้าชุตนชุพระองค์ หื้อมีโชคลาภ
สักการอย่าหื้อขาดสักวันสักยามสักปีสักเดือน หื้อได้โชคช้าง โชคม้า
โชคข้าโชคคนโชคเงินโชคคำ แม่นเจ้าผู้ข้าจักกระทำการเยื่องใดก็หื้อ
สมฤทธิทุกประการขอหื้อได้ดั่งคำจาอันผู้ข้าว่ามานี้จิ่มเทอะ
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 213
royal family, such as the Prince Rajaputra and the Prince Hua Muang
Keo, every one of them; let the 32 members of the council of ministers
as well as the nobles, inspectors, royal scribes, messengers, learned
men, savants and all the subjects who live on the soil of Chiengmai,
each and every one of them, be untroubled and free of sickness. Let
evil not come near them, but be cast beyond the border. We further ask
the Grandfather and the Grandmother to protect all of your servants
in this nation of Chiengmai : to protect our animals both small and
large—our elephants, our horses our bullocks, our buffaloes and our
ducks, chickens, pigs and dogs; to protect everything within Chiengmai:
every dignitary, every person, every animal, and each and every one of
them. Keep all evil things from them, keep all evil things without our
border. Your servants humbly ask for water and rain, may they fall
from the heavens so that all of us may sow our seed beds and plough
our fields. May all of our fruit trees: our coconuts, toddy palms,
bananas, sugarcane, areca and betel, every one of them, grow well.
Let each of them bear fruits in season. Let no fruits drop prematurely.
Let not the rice of the Lawa die in their swiddens; let not the rice of
the Tai wither and die in their fields. Let there be no single dry month.
From now on, let all our lords, each and every one of them, have luck
and good fortune without excepting a single hour, year, month or
day. Let them gain fortune in elephants, in horses, in slaves, in
subjects, in silver and in gold. Let all of our works, whatever
they are, be successful in every way. Let all of our requests be
granted. So be it!
214 Kraisri Nimmanhaeminda
คำอัญเชิญกุมภัณฑ์
โภนฺโต เทวกุมฺณโฑ ธาตุโย กุมภัณฑ์ตนอยู่รักษามหาชินธาตุ
เจ้า อันอยู่ยังดอยอุฉุบัพพตาเค้าดอยสุเทพ เจ้าตนมีบุญมีคุณหาที่สุด
บ่ได้ ท่านรักษาไว้แต่เดิมมา ท่านได้รักษาพระชินธาตุเจ้าดวงวิเศษ
บัดนี้ไทยทานมีมารอด ผู้ข้าก็จักทอดถวายปันตามโบราณอันมีมา
ล่วงแล้วขออังคาสอาราธนากุมภัณฑ์เจ้าจุ่งจักมาสู่ทั้งหมู่บริวาร ซึ่ง
ประเวณีการผู้ข้าจักทอดถวายตามโบราณแต่ก่อนแท้ดีหลี บัดนี้ผู้ข้า
ก็ได้ตกแต่งเยื่องเครื่องของเสวย ชิ้นลาบเลยอ่อมต้มปุมยำ ชิ้นปิ้งใหม่
ใส่ไว้เต็มขัน มีทั้งไก้ต้มมันซวะซวาด น้ำเหล้าหยาดไหงามหมากพลู
ตามกล้วยอ้อย เข้าต้มเข้าขนมหวาน ดอกดวงกาญจน์แกมเข้าตอก
เทียนงามตกแต่งบ้านหื้อบ่ขาด บัดนี้ผู้ข้าขออาราธนากุมภัณฑ์เจ้าจุ่งมาเสวย
ตามสุขสะเบยทุกเยื่อง รับเอายังเครื่องครัวถวาย อันผู้ข้าทั้งหลาย
แต่งดาไว้นี้ด้วยง่ายเทอะ ตั้งแต่ปีนี้เดือนนี้วันนี้ไปภายหน้าขอหื้อ
กุมภัณฑ์เจ้าจุ่งรักษาพระมหาชินธาตุเจ้าดวงวิเศษ ขอหื้อรักษาเขตสี
มาเมืองเชียงใหม่ หื้อรักษาทั้งหมู่นักปราชญ์และบัณฑิต รักษาท้าว
พระญา ๓๒ พร้อมเหนือสนามชุตน ขอหื้อรักษาสัตว์และคนหญิงชาย
ชุผู้ใหญ่น้อยชุคนคน อย่าหื้อมีกังวลภัยอุบาทว์พยาธิโรคาอย่าหื้อมี
สักสิ่ง ขอหื้อข้าอยู่สุขสำราญล้ำยิ่งแท้ดีหลี ตั้งแต่นี้ไปภายหน้าข้าขอ
เอาน้ำฟ้าและหมู่สายฝน ขอหื้อตกลงแก่กล้า บ่นักบ่น้อยมอกสม
เพิงพอ ลัวะเยียะไร่อย่าหื้อตายคา ไทยเยียะนาอย่าหื้อตายเหี่ยวแห้ง
ขออย่าหื้อขาดแล้งเสียสักเดือน แม้นเจ้าผู้ข้ากระทำการกินทานเยื่อง
ใดเสียก็ดี ขอหื้อสมดั่งคำคึดชุเยื่องชุประการแด่เทอะ
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 217
Invocation to the Kumbhandhs
BHONTO DEVAKUMBHANDHO DHATUYO, hear ye, the
Kumbhandhs, who guard the grand and precious relics, interred on
Ucchupabbata Mountain, Doi Sutep. We owe much gratitude to
you. You have guarded our precious relics from time immemorial.
Now we have offerings to be given you in accordance with the ancient
tradition. We invoke and invite you, the Kumbandhs and your
attendants, to come and accept our offerings as arranged in accordance
with the ancient prescription. At this moment, we, your slaves, have
here to offer to you food of many varieties: lāb [steak Tartar], om
curry [stewed meat], boiled beef, poom yam [tripe marinade], broiled
new beef, all fully arranged in offering trays. We also bring plump
boiled chickens, all dripping with fat, spirits contained in a beautiful
jar, followed by areca nut, betel, bananas, sugarcane, sweets, puffed
rice and beautiful candles. All have been brought here, nothing is
missing. At this very moment, we, your slaves, beseech you to come
and dine at your pleasure, to accept at your ease the offerings which
we have brought. From this very year, very month and very day
onward, please, our Lord Kumbhandhs, watch over our precious grand
relics and protect our domain of Chiengmai. Please also protect our
learned men and savants; protect the 32 members of the council of
ministers, each and every one of them; protect all animals and humans,
both male and female, large and small, each and every one of them.
Let them be free from trouble and sickness, even the slightest one.
Let all of us live in happiness. We also humbly ask that water and
showers fall on our seed beds, neither too much nor too little, but just
sufficient for the need. Let not the rice of the Lawa die in their
swiddens; let not the rice of the Tai wither and die in their fields. Let
there not be a single dry month. Let all of our works, whatever they
are, be succeessful in every way. So be it !
218 Kraisri Nimmanhaeminda
คำอัญเชิญขุนหลวงวิรังคะ
โภนฺโต วิรงฺโค ดูกราขุนหลวงวิรังคะเจ้า อันอยู่รักษาอาณารฐะ
เมืองเชียงใหม่ บัดนี้ขวบก็มาไคว่ปีก็มาเทิง เถิงการประเวณีก็มารอด
ผู้ข้าทั้งหลายได้ทอดถวายปันตามโบราณจารีตบ่หื้อหาย ผู้ข้าทั้งหลาย
ก็ตกแต่งหื้อถูกแพ่งพิมพ์เมืองล่วงแล้ว บ่หื้อขาดหายเสียสักสิ่ง บ่หื้อ
พลัดวิ่งเสียสักอัน บัดนี้ผู้ข้าขออาราธนาขุนหลวงวิรังคะเจ้าจุ่งเสด็จ
ลีลามาสู่แล้วจุ่งเสวยทั้งเสนาอำมาตย์จุ่งยาตรามาเสวยชิ้นลาบเลยแกง
อ่อนต้มปุมยำ ไก่ต้มมันซวะซวาด น้ำเหล้าหยาดไหงาม เข้าหนมหวาน
กล้วยอ้อนดาแต่ไว้ใส่ขัน เข้าน้ำทั้งหมากเหมี้ยง พลูยามีพร้อมเลี้ยงชุ
อันอัน มีทั้งเข้าตอกดอกไม้เทียนงามตกแต่งไว้ใส่ขันถวาย ขอ
ขุนหลวงวิรังคะเจ้าจุ่งมารับรองอยู่แล้วจุ่งเสวยด้วยง่ายจิ่มเทอะ ตั้งแต่
ปีนี้เดือนนี้วันนี้ไปภายหน้า เราผู้ข้าเท่าขอเอาดีหลายสิ่ง ข้าน้อยจิ่ง
ขอเอาทั้งหมู่น้ำฟ้าและสายฝน ขอหื้อตกลงมาแต่ฟากฟ้าหื้อคนได้
หว่านกล้าและไถนา ลัวะเยียะไร่ก็อย่าหื้อตายคา ไทยเยียะนาก็อย่าหื้อ
เหี่ยวแห้ง ขออย่าหื้อขาดแล้งสักเดือน ภัยเกณฑ์อย่า หื้อมาใกล้
หื้อหลีกเว้นเสียเขตแดนเมือง ขอขุนหลวงวิรังคะเจ้าจุ่งช่วยค้ำดั่งคำ
คะนิง ชุเยื่องชุประการ แด่เทอะ
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 219
Invocation to Khun Luang Viranga
BHONTO VIRANGO, hear ye our lord, Khun Luang Viranga,
who guards the domain of Chiengmai. At this moment a year has
passed, a year has gone by, the customary season has arrived. We
now have offerings to be given to you in accordance with the ancient
tradition which we have not forgotten. We have brought here many
offerings as prescribed by the past tradition. Not a single thing is
missing, not a single piece has been omitted. We now invoke and
invite our lord, Khun Luang Viranga. Please come with your ministers
and dine on our offerings of lāb [steak Tartar], om curry [stewed
meat], poom yam [tripe marinade], boiled plump chickens dripping
with fat, spirits in a beautiful decanter, sweet cakes, bananas and
sugarcane. All of these have been placed in offering trays. We also
have prepared areca nut, fermented tea leaves, betel leaves and tobacco,
each and every one of them. There are also flowers and beautiful
candles in the offering trays. We request that Khun Luang Viranga
accept the offerings and enjoy consuming them. From this very year,
very month and very day onward, we ask many good things of you.
We ask for water and showers, may they fall from the heavens, so that
we can prepare our seed beds and plough our fields. Let not the rice
of the Lawa die in their swiddens; let not the rice of the Tai wither
in their fields. Let there be no single dry month. May no evil come
near; let it be cast beyond the border. Please, our lord Khun Luang
Viranga, sustain us, respond to all of our requests. So be it!
220 Kraisri Nimmanhaeminda
คำอัญเชิญสุเทวฤาษี
สาธุภนฺเต ข้าแต่พระฤาษีเจ้า ตนเป็นเหง้าตนเป็นเค้าก่อตั้ง
แปลงเมืองมา บัดนี้การประเวณีมารอดปีเดือนขวบไคว่มาเทิง จารีต
มาเถิงมาเทิงรอดแล้วในฑีฆกาละวันนี้ การโบราณจารีตมารอด ผู้ข้า
ก็บ่ทอดละเสีย บัดนี้ผู้ข้าก็มีมธุบุบผาลาชาเข้าตอกดอกไม้ ขอนิมนต์
พระฤาษีเจ้าตนมีอิทธิฤทธีเดชา ขอเจ้าจุ่งเสด็จลีลามารับเอายังสรรพ
เยื่องเครื่องบูชาอันผู้ข้าตกแต่งถ้าดาทาน มีหลายประการมวลมาก
ผู้ข้าหากนำมา มีทั้งมูลผลาหัวมันและลูกไม้ มีทั้งเข้าหนมหวานกล้วย
อ้อยหมากพลูคิลานะปัจจัย มีอันใดผู้ข้าก็ตกแต่งไว้ถวายเป็นทาน
ขอพระฤาษีเจ้าจุ่งมีธรรมเมตตาปรายโปรดปติคคหะรับเอาแล้วจุ่งจัก
-ฉันยังมูละหัวมันลูกไม้สรรพะอันผู้ข้าแต่งไว้ตามมี ขอพระฤาษีเจ้าจุ่งมี
ธรรมเมตตา เอนดูกรุณาผู้ข้าแด่เทอะ ขอพระฤาษีเจ้าจุ่งห้ามเสียยัง
พยาธิเกณฑ์ อันจักมาเยียะหื้อเป็นภัยอุบาทว์พยาธิโรคา มีต้นว่าเจ็บ
หัวมัวตาเป็นขี้รากสองคลองหลุท้องคัดเสียบ ขออย่าหื้อมีสักเทื่อ ขอ
พระฤาษีเจ้าสั่งปกปักรักษาผู้ข้าทั้งหลาย เจ้านายท้าวพระยาชุตนชุคน
รักษาสัตว์น้อยใหญ่ชุตัวสัตว์เทอะ บัดนี้ผู้ข้าขอน้ำฟ้าสายฝน ขอหื้อ
ตกลงมาแต่ฟากฟ้า หื้อได้หว่านกล้าไถนา ลัวะเยียะไร่อย่าหื้อตายคา
ไทยเยียะนาก็อย่าหื้อตายเหี่ยวแห้ง ขออย่าขาดแล้งเสียสักวันสักเดือน
ข้าขอเชิญพระฤาษีเจ้า หื้อบ้านเมืองอยู่สุขสำราญเที่ยงเท้า ขออย่าหื้อ
มีคำทุกข์สักเทื่อดีหลี หื้อเจ้าผู้ข้ามีอิทธิฤทธีเดชานุภาพแพ้ข้าศึกศตรู
ข้าศึกหันเข้าก็เลงดูเข้านบน้อมไหว้แทบหัวลง หื้อเข้ามานบตนเป็นข้า
ลวดมาถวายเสื้อผ้าช้างม้าเงินคำ แม่นเจ้าผู้ข้าจักกระทำการเยื่องใด
ก็หื้อสมฤทธิ์ชุเยื่องชุประการ แท้ดีหลีจิ่มเทอะ
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 221
Invocation to Sudeva, the Hermit
SADHU BHANTE, hear ye, the Hermit our lord, the source
and the root, the founder of our city [Lamphun]. At this moment
the time for the traditional offering has arrived; a year has passed, a
year has gone by, since our last offering. Bound by the ancient
custom which we will not fail to observe, we bring here flowers and
puffed rice. We invite our lord, the Hermit, who has been vested
with miraculous powers, we invite you to come and accept the offerings
which we have prepared, the offering of : yams, fruits, sweet cakes,
bananas, sugarcane, areca nut, betel leaves and tobacco. Whatever is
needed by you, we have brought it here. Please, our lord Hermit, show
your kindness by accepting and eating all the yams and fruits which
we have herewith brought. Please ward off all diseases that bring
sickness to us, such as headache, blurred eye sight, cholera, diarreah,
constipation and stomach ache. Let us not have them even once.
We ask the Hermit to protect us, our princes and our nobility, each
and every one of them, and even all animals, small or large, each and
every one of them. We ask for water and rains, may they fall from
the heavens so that we can prepare our seed beds and plough our
fields. Let not the rice of the Lawa die in their swiddens; let not the
rice of the Tai wither in their fields. Let there be no drought for even
one day in one month. We ask that the Hermit grant happiness,
stable and permanent, to our villages and to our towns. Let there be
no misfortune, not even once. So be it! Let our King be mighty and
strong to overcome his enemies. Whenever his enemies see him, let
them bow down before him and agree to be his slaves, bringing with
them gifts of clothes, elephants, horses, gold and silver. Whatever
our King does, let it be successful, each and every act, so be it!
222 Kraisri Nimmanhaeminda
คำขึ้นท้าวทั้งสี่ในการเลี้ยงปู่แสะย่าแสะ
โภนฺโต เทวสังฆาโย ดูกราเทวดาเจ้าคู่ตน คือพระยาทศรฐะ
ตนอยู่ทิศหนวันออกก็ดี พระยาวิรูรหะตนอยู่หนทิศใต้ก็ดี พระยา
วิรูปักขะตนอยู่ทิศหนวันตกก็ดี พระยากุเวระตนอยู่ทิศหนเหนือก็ดี
พระยาอินทร์ตนอยู่ภายบนก็ดี เป็นเค้าแก่ท้าวจตุโลกทั้ง ๔ ก็ดี ภาย
ใต้ต่ำมีพระยาวรุณะเป็นต้นก็ดี บัดนี้ผู้ข้าก็ได้ตกแต่งเยื่องเครื่องบูชา
หื้อเป็นบรรณาการถวายแก่เจ้าทั้งหลาย ขอเจ้าทั้ง ๔ ตนจุ่งเสด็จลีลา
มารับรองเอาเครื่องบูชา และเข้าน้ำโภชนาอาหารในสถานมรานี้แด่เทอะ
ครันเจ้าทั้งหลายรับรองเอาแล้ว ขอเจ้ากูจุ่งสั่งปกปักรักษายังผู้ข้าทั้ง
หลาย หมายมีเจ้าหลวงเป็นเค้า เจ้ามหาอุปราชาราชวงศ์ เจ้าบุรีรัตน์
หัวเมืองแก้ว เจ้านายสิงสาสน์ราชบุตรชุตน ท้าวพระยา ๓๒ พร้อม
เหนือสนามชุตน และปราชาณาราษฎรชุคน อย่าหื้อมีพยาธิกังวล
อันตรายเจ็บไข้ ได้พยาธิน้อยใหญ่สักอันแด่เทอะ
(ต่อไปหื้อว่าตามลำดับ คือว่าหนวันออกเสียก่อนแล)
หนวันออกว่าดังนี้ ปุริมสฺมึ ทิสาภาเค
กาเย มํ รกฺขนฺตุ
อหํวนฺทามิ สพพทา
ยนตํ สนฺต ปท
อภิ (สเมจฺจ) สฺวาหาย
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 223
Invocation to the Four Guardians of the Universe
BHONTO DEVASAMGHĀYO, hear ye, my lords devatas:
Dasaratha, who resides in the East; Phya Viruraha, who resides in
the South; Phya Virupakkha, who resides in the West; Phya Kuvera,
who resides in the North; Phya Indra, who resides high above and
commands the four Guardians of the Earth; and Phya Varuna, who
resides in the South and down below. At this moment we, your
slaves, have prepared the offerings, as our tribute to all of you, our
lords. Oh, our four lords, come and accept our offerings which we
present to you. After you have accepted and consumed them, please
protect us, from the King down to the Chao Maha Uparāja, the Chao
Rajawamsa, the Chao Puritratna Flua Muang Keo, the Chao Rajaputra,
every one of us. Also protect the 32 ministers, every one of them,
and all the people, every one of them. Let them be free from disease,
worry, danger, fever and pain, both large and small. So be it!
[After saying this, invoke in order, beginning with the East]
For the East, say : Purimasmiṃ disabhāge kāye maṃ
rakkhantu ahaṃvandāmi sabbadā
yantaṃ santaṃ padaṃ abhi (samecca)
svahāya.
224 Kraisri Nimmanhaeminda
หนใต้ว่าดังนี้ ทกฺขิณสมึ ทิสาภาเค กาเย มํ รกฺขนฺตุ
อหํวนฺทามิ สพฺพทา ยนฺตํ ปทํ
อภิ (สเมจฺจ)สฺวาหาย
หนวันตกว่าดังนี้ ปจฺฉิมสฺมึ ทิสาภาเค กาเย มํรกฺขนฺต
อหํวนฺทามิ สพฺพทา ยนตํ สนฺตํ ปทํ
อภิ (สเมจฺจ) สฺวาหาย
หนเหนือว่าดังนี้ อุตฺตรสฺมึ ทิสาภาเค กาเย มํรกฺขนฺต
อหํวนฺทามิ สพฺพทา ยนฺตํ สนตํ ปทํ
อภิ (สเมจฺจ) สฺวาหาย
เบื้องบนว่าดังนี้ อุปริมสฺมึ ทิสาภาเค กาเย มํ รกฺขนฺตุ
อหํวนฺทามิ สพฺพทา ยนฺตํ สนตํ ปทํ
อภิ (สเมจฺจ) สฺวาหาย
เบื้องลุ่มว่าดังนี้ เหฏฐสฺมึ ทิสาภาเค กาเย มํ รกฺขนฺตุ
อหํวนฺทามิ สพฺพทา ยนฺตํ สนฺตํ ปทํ
อภิ (สเมจฺจ) สฺวาหาย
(ขึ้นท้าวทั้ง ๔ ก็จบลงเท่านี้)
THE LAWA GUARDIAN SPIRITS OF CHIENGMAI 225
For the South, say : Dakkhinamasmiṃ disābhāge kāye
maṃ rakkhantu ahamvandāmi sabbadā
yantaṃ santaṃ padaṃ abhi (samecca)
svahāya.
For the West, say : Pacchimamasmiṃ disabhāge kāye
maṃ rakkhantu ahaṃvandāmi sabbadā
yantam santam padam abhi (samecca)
svahâya.
For the North, say : Uttramasmim disabhâge kâye
mam rakkhantu ahamvandâmi sabbadâ
yantaṃ santaṃ padaṃ abhi (samecca)
svahāya.
For the Overhead, say: Uparimasmiṃ disabhāge kāye
maṃ rakkhantu shamvandāmi sabbadā
yantaṃ santaṃ padaṃ abhi (samecca)
svahāya.
For the Underneath, say: Hedthasmiṃ disabhāge kāye maṃ
rakkhantu shamvandâmi sabbadâ
yantaṃ santaṃ padaṃ abhi (samecca)
svahāya.
[ End of the invocation to the Four Guardians of the Universe ]
|
