ฐานข้อมูลหนังสือเก่า

บทเห่กล่อมพระบรรทม

เขียนโดย สุนทรภู่ | วันที่เผยแพร่เอกสาร 01/01/2466

ผู้เข้าชม 3536 | จำนวนดาวน์โหลด 16

คะแนนสื่อ

รายละเอียดหนังสือ
อ่านหนังสือ

ชื่อเรื่องหลัก

บทเห่กล่อมพระบรรธม

ผู้แต่ง

สุนทรภู่

ปีที่พิมพ์

2466

สำนักพิมพ์

โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร

ภาษา

ไทย

สถานที่

พระนคร

ประเภท

ประเพณี

คำสำคัญ

วรรณกรรม, พระบรรทม, เห่, กล่อม

รายการบรรณานุกรม

สุนทรภู่. บทเห่กล่อมพระบรรธม. พระนคร : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2466. (แจกในงานการกฐินพระราชทาน จางวางเอก เจ้าพระยารามราฆพ ผู้สำเร็จราชการมหาดเล็ก ณ ซัดทรงธรรม จังหวัดพระประแดง พระพุทธศักราช 2466)

เอกสารที่เกี่ยวข้อง

http://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail.php?meta_id=17

สิทธิ

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)

คำอธิบายเนื้อหาทรัพยากร

บทเห่กล่อมพระบรรทม เป็นของกวีแต่งขึ้นสำหรับข้าหลวงร้องเห่พระเจ้าลูกเธอที่ทรงพระเยาว์ ใช้เวลาไกวพระอู่ให้บรรทม บทข้างต้นๆ สังเกตว่าเป็นสำนวนสุนทรภู่แต่งในรัชกาลที่ 2 แลได้ทราบว่า เมื่อในรัชกาลที่ 3 นั้น มีเจ้านายหลายพระองค์ คือ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ แลกรมหมื่นอมเรนทรบดินทร์ เป็นต้น ก็ได้ทรงแต่งขึ้นอีกอีกบ้าง จึงไม่กล้ายืนยันแน่ว่า บทเห่กล่อมที่พิมพ์ในสมุดเล่มนี้มีบทใดบ้างเป็นของผู้แต่งอื่นนอกจากสุนทรภู่
"เรื่องจับระบำ" โดยนำเนื้อความจากตำนานเกี่ยวกับเทพเจ้าและความเชื่อเรื่องการเกิดฟ้าแลบฟ้าร้องในฤดูฝนมาแต่ง
"เรื่องกากี" ตอนพญาครุฑลักพานางกากีอุ้มไปวิมานฉิมพลี ระหว่างทางบินผ่านภูเขาสัตภัณฑ์ ทะเลสีทันดร และป่าหิมพานต์ พญาครุฑจึงชี้ชวนให้นางชม
"เรื่องพระอภัยมณี" บทเห่แบ่งเป็น 9 ตอน ดังนี้
ตอนที่ 1 ศรีสุวรรณคร่ำครวญถึงนางเกษราด้วยความรักที่ยังไม่สมหวัง เพ้อฝันไปว่าจะลักพานางลงเรือไปเที่ยวชมทะเลให้สำราญใจ
ตอนที่ 2 นางสุวรรณมาลีบวชเป็นดาบสินี พร้อมทั้งสินสมุทรและอรุณรัศมีซึ่งร่วมบวชด้วย ทั้งสามองค์นั่งอยู่หน้ากุฏิชมธรรมชาติอันมีสัตว์ต่าง ๆ และดอกไม้นานาพรรณรอบบริเวณกุฏิ
ตอนที่ 3 และตอนที่ 4 ต่อเนื่องกัน สินสมุทรและอรุณรัศมีซึ่งบวชอยู่กับนางสุวรรณมาลี พูดเล่นเจรจากันตามประสาเด็กจนกระทั่งหลับไป จากนั้นกล่าวถึงนางอรุณรัศมีนักบวชน้อยที่ช่างซักถาม ให้ภาพเด็กที่ทำตามผู้ใหญ่โดยที่เด็กเองก็ไม่เข้าใจการกระทำนั้น
ตอนที่ 5 นางละเวงหลงป่าทรงม้าตามลำพัง บรรยายภูมิประเทศในสายตาของผู้ที่ละล้าละลังด้วยความไม่รู้จักทิศทาง
ตอนที่ 6, 7, 8, และ 9 มีเนื้อความต่อเนื่องกัน เริ่มตั้งแต่พระอภัยมณีพยายามที่จะเข้าไปหานางละเวงซึ่งอยู่ในรถทรง แต่นางแสร้งทำเป็นป่วยและนอนหลับ พระอภัยมณีจึงได้แต่รำพึงรำพันคร่ำครวญถึงนางอยู่ข้าง ๆ รถทรงนั้น นางละเวงได้ยินทุกถ้อยคำจึงนึกเห็นใจพระอภัยมณี
"เรื่องอิเหนา" ตอนอิเหนาแอบมาลักพาตัวนางบุษบาไปซ่อนไว้ในถ้ำ เพื่อไม่ให้นางบุษบาต้องแต่งงานกับจรกา
"เรื่องโคบุตร" ตอนพระโคบุตรหลงรักนางอำพันมาลา จึงเขียนเพลงยาวใส่ใบตองให้นกขุนทองนำไปให้นาง
"เรื่องอนิรุทธ" ตอนเทวดาอุ้มพระอนิรุทธ์มาสมกับนางอุษา
อ้างอิงจาก http://www.sac.or.th/databases/thailitdir/detail.php?meta_id=17