ดาราอาง (Dara-ang) หรือที่เรียกตนเองสั้น ๆ ว่า ดาอาง (Ta-ang) คำว่าดาราอาง มีความหมายว่า คนที่อาศัยอยู่บนหุบผาสูงชันบนภูเขาที่สูงหนาว และแปลแต่ละคำได้ดังนี้ ดา มีความหมายว่า บรรพบุรุษ / ปู่ ตา / ผู้ชาย ส่วนคำว่า รา นั้น มีความหมายว่า กิ่ง / ก้าน / สาขา และคำว่า อาง มีความหมายว่า ภูเขาสูง / ผาสูง / พื้นที่ราด ชัน / เหวลึก ส่วนคำว่า ดาอาง นั้นหมายถึง เจ้าแห่งภูผา หรือ เจ้าแห่งเวทย์   โดยที่ประชุมเครือข่ายดาราอางแห่งประเทศไทยมีตัวแทนจากชุมชนดาราอางทั้งหมด 11 ชุมชน มีมติร่วมกันในปี พ.ศ.2547 ว่าจะใช้คำเรียกกลุ่มชาติพันธุ์ของตนเองว่า “ดาราอาง”

          ดาราอางเป็นที่รู้จักหรือเรียกกันโดยทั่วไปว่า “ปะหล่อง” (Palaung) หรือ (ปอ หล่อง มาจากคนฉาน และ ปู่หลง มาจากคนจีน หมายถึง บรรพบุรุษล่องมาตามสายน้ำบนภูเขาที่สูงหนาว) หรือ “ดาระอั้ง”, “ดาราอาง”, “ตะอาง” (Ta - ang) ชาวพม่าเรียกว่า "ปะลวง" และไทยใหญ่บางกลุ่มก็ใช้คำว่ากนลอย (Kunloi) หรือ คุนลอย ซึ่งมีความหมายว่า คนดอย คนภูเขา เป็นคำที่ชาวรัฐฉานใช้เรียกแทนคำว่าดาราอาง ส่วนชาวจีนนั้นเรียกดาราอางว่า หลง คนมังกรหรือ ลูกหลานของกษัตริย์แห่งพระอาทิตย์ (King of the Sun) เลือกที่จะอาศัยอยู่บนที่สูงอากาศหนาวเย็น เป็นชนเผ่าที่รักความสงบ และปลูกชา จนเป็นที่เลื่องลือ

ชื่อเรียกตนเอง  

          ดาระอั้ง เป็นคำผสม คือมาจากคำว่า “ดา” หมายถึง คน และ “ระอั้ง” หรือ ดืออั้ง หมายถึง “ภูเขา” โดยความหมายคือ คนที่อยู่บนดอย (สกุณี ณัฐพูลวัฒนณ์, 2545: 22)   สกุณี (2545) อธิบายเพิ่มเติมว่า คำว่า “ปะหล่อง” (Palaung) ซึ่งเป็นชื่อชาวพม่าเรียกกลุ่มดาระอาง มีนัยถึง “กลุ่มคนที่อยู่ห่างไกลความเจริญ” และเป็นชื่อที่ไม่มีความหมายสำหรับดาระอาง  

          ดาละอั้ง หรือ “ตะอ้าง (Ta-ang) ซึ่งเรียกตนเองเพี้ยนตามท้องถิ่นว่า “ลาอาง” หรือ “ราอาง”  

          เต๋ออาง (De’ang nationality) เป็นชื่อเรียกตนเองที่เป็นทางการในประเทศจีน  

          รูไม (Rumai) ปะเลหรือรูจิง (Pale or Rujing) และตะอาง (Ta-ang) เป็นชื่อเรียกในกลุ่มตนเอง โดยแยกความแตกต่างทางภาษา ระหว่างชาวปะหล่อง 3 กลุ่มในประเทศพม่า  สุกณี (2545) อธิบายว่า ส่วนชื่ออื่น ๆ ที่มีการเรียกในชื่อ รูไม (Rumai) ดะอาง (Ta-ang) เบิงลอง (Benglong) กุนลอย (Kunloi) ดิอาง (Di-ang) ตะอาง (Ta-ang) หรือ ปะเล (Pale) และอื่น ๆ นั้น เป็นการแยกเพื่อใช้ในการศึกษาทางภาษาศาสตร์ 

          “ดาระอางแดง” เป็นชื่อเรียกตนเองของชาวดาระอาง ที่บ้านนอแล ตำบลม่อนปิ่น อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ 

ชื่อที่เรียกโดยคนอื่น  

          ดาระอาง หรือ ดาระอางแดง (Dara-ang or Red Dara-ang) เป็นชื่อเรียกของนักวิชาการและเป็นที่รู้จักโดยทั่วไปในประเทศไทย (สุจริตลักษณ์ ดีผดุง, 2560: 9) 

          ปะหล่องหรือว้าปะหล่อง เป็นชื่อที่ชาวไทใหญ่ และชาวพม่าใช้เรียกกลุ่มชาติพันธุ์ปะหล่องและเรียกภาษาที่พูดโดยชาวปะหล่อง (สุจริตลักษณ์ ดีผดุง, 2560: 23) 

          ชื่อ “ดาราอาง เป็นที่ใช้ในเอกสารสารานุกรมชาติพันธุ์ในประเทศไทย ดาระอาง (ปะหล่อง) เป็นชื่อตามที่ผู้เขียนคือ สุจริตลักษณ์ ดีผดุง และปิยนันท์ ทองคำชุม (2560)ใช้ในงานศึกษา ส่วนคำว่า ดาระอั้ง เป็นชื่อของนักวิชาการใช้ในการเรียกและศึกษากลุ่มนี้ และคำว่า “ปะหล่อง” เป็นคำนิยามเรียกโดยเจ้าหน้าที่และหน่วยงานฝ่ายปกครองของรัฐไทย  ในงานสุจริตลักษณ์และปิยนันท์ (2560) ได้อธิบายอย่างละเอียดในชื่อ “ดาระอาง” หรือ ดาระอั้ง เป็นชื่อที่มักจะรู้จักโดยทั่วไปในชื่อ “ปะหล่อง หรือ ว้าปะหล่อง” ซึ่งเป็นชื่อที่เรียกโดยชาวไทใหญ่และคนพม่า ส่วนคนไทยก็จะเรียกปะหล่องตามชาวไทใหญ่ แต่ชาวจีนจะเรียกคนกลุ่มนี้ว่า “ปลัง” “ปุลัง” หรือ “ตะอัง” ส่วนนักวิชาการตะวันตกจะเรียกกลุ่มนี้ในชื่อเทียบอังกฤษว่า “Palaung” 

          ปะลวง หรือ “ผาหลวง” (Palaungs) เป็นชื่อที่ชาวพม่าเรียก  

          “คุณลอย” (Kumloi-คนดอย) เป็นชื่อที่ชาวไทใหญ่เรียก  

          ดาละอั้ง เป็นคำที่พบจากหนังสือพิมพ์และงานวิชาการบางส่วน (เนชั่น 4(20-26 ตุลาคม 2538): 44) (ไพฑูร พรหมวิจิตร 2539: 70)  

          ดาระอั้งทอง (Golden Palaung) เป็นกลุ่มที่ Jame Scott (1932) เรียกว่า “ปะหล่อง”

          ในงานของ Scott (1932) ได้กล่าวถึงกลุ่มคนที่ใช้ภาษาปะหล่องอิคในพื้นที่ตะวันตกเฉียงเหนือของรัฐฉานว่า มี 2 กลุ่ม คือ ปะหล่อง (Palaung) และ Pale สังเกตจากการแต่งกายและภาษาที่ใช้ และสังเกตว่าปะหล่องนั้นมักอาศัยอยู่บนที่สูง ปลูกชาเป็นหลัก ส่วน Pale อาศัยอยู่ในพื้นที่ต่ำกว่า ปลูกข้าวเป็นหลัก ในเอกสารเรื่องปะหล่อง ในวารสาร Bethany  World Prayer Center (1997) ระบุดาระอั้งที่พบในพื้นที่ตะวันออกฉียงเหนือของรัฐฉาน คือ ดาระอั้งรูไม (Rumai) และดาระอั้งทอง (Golden Palaung) และกลุ่มดาระอั้งทองนี้คือกลุ่มที่ Scott เรียกว่า ปะหล่อง (Palaung) (วาสนา ละอองปลิว, 2546: 23) 

          ในตำนานกำเนิดชนเผ่าดาราอาง จาก Gazzetteer of Upper Burma and the Shan States (1900) ที่ศึกษาสรุปโดย สกุณี ณัฐพูลวัฒน์ (2544: 23) สรุปว่า ดาราอางหรือดาระอั้ง “เป็นลูกหลานของกษัตริย์แห่งพระอาทิตย์อุทัย (King of the Sun) เลือกที่จะอยู่บนที่สูง อากาศหนาวเย็นในแถบเมืองน้ำซัน บริเวณตอนเหนือของรัฐฉาน ประเทศพม่า ต่อมาลูกหลานได้เติบโตแยกย้ายออกไปตั้งถิ่นฐานที่อื่นในบริเวณทางใต้ของรัฐฉานในเมืองเฉียงตุง” (สุจริตลักษณ์ ดีผดุง, 2560: 5) 

          ปะหล่อง (Palaung) เป็นชื่อเรียกกลุ่มชาติพันธุ์ปะหล่อง อาศัยอยู่ในเขตที่ติดต่อกับ 3 ประเทศ คือ ไทย พม่า และจีน เป็นกลุ่มภาษาสาขาปะหล่องอิค (Palaungic branch) ของกลุ่มมอญ-เขมร ซึ่งอยู่ในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (สกุณี ณัฐพลวัฒน์, 2544 อ้างใน วาสนา ละอองปลิว 2546: 20) 

       ปะหล่อง จัดอยู่ในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติค มีจำนวนประชากรประมาณ 1 ล้านคน ตั้งถิ่นฐานอยู่หนาแน่นบริเวณเทือกเขาทางทิศตะวันตกฉียงเหนือของรัฐฉาน ประเทศพม่า บริเวณเมืองตองแปง (น้ำซัน) เมืองสีป้อ เมืองมีตและเมืองเชียงตุง นอกจากนี้ยังกระจายอยู่รัฐคะฉิ่น ปะหล่องได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมและภาษาจากไทใหญ่ อพยพเข้าสู่ประเทศไทยราว พ.ศ. 2526 เข้ามาตั้งบ้านเรือนบริเวณดอยอ่างขาง หมู่บ้านนอแล อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ (ถาวร ฟูเฟื่อง, 2543: 111) 

เนื้อหาโดย ผศ. ดร.ดำรงพล อินทร์จันทร์ ภาควิชามานุษยวิทยา คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตวังท่าพระ

บรรณานุกรม

          เพ็ญพิศ ชงักรัมย์. 2560. จินตนาการชุมชนของชาวดาราอางภายใต้บริบทรัฐชาติไทย.” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

          สกุณี ณัฐพูลวัฒน์. 2544. “กลยุทธ์ในการเข้าถึงทรัพยากรของชุมชนตั้งถิ่นฐานใหม่: ท่ามกลางบริบทของการปิดล้อมพื้นที่ป่า.” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

          สุจริตลักษณ์ ดีผดุง. 2551. ปะหล่อง. วารสารภาษาและวัฒนธรรม. ปีที่ 27 ฉบับที่ 1 (มกราคม-มิถุนายน).  หน้า 99-112.

          Howard, Micheal and Wattana Wattanapun. 2001. The Paluang in Northern Thailand. Chiang Mai: Silkwoem Book.

          ศูนย์ประสานงานองค์กรเอกชนพัฒนาชาวไทยภูเขา. 2547. ชนเผ่าในประเทศไทย ดาราอั้ง (ปะหล่อง). http://www.openbase.in.th/node/3451 (สืบค้นวันที่ 13 มิถุนายน 2561). 

เอกสารอ้างอิงอื่น ๆ 

          กมลวรรณ ชื่นชูใจ. 2551. “การจับกุม “ชาวเขา” บ้านปางแดง.” รวมบทความที่ได้รับรางวัล วนิดา ตันติวิทยาพิทักษ์ สำหรับวิทยานิพนธ์เพื่อคนจน.สถาบันสัญญา ธรรมศักดิ์เพื่อประชาธิปไตย. (หน้า133-160).

          เกศินี ศรีรัตน์. 2554. “ผ้ากับวิถีชีวิตปะหล่องกับศรัทธาในศาสนาพุทธของชาวปะหล่องบ้านนอแล อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่” มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่.

          นนทวรรณ แสนไพร. 2554. “การเคลื่อนย้าย การตั้งถิ่นฐาน และการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตด้านเศรษฐกิจของชาวดาระอั้งในอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่.” วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชา ภูมิศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

          บุญช่วย ศรีสวัสดิ์. 2493. ๓๐ ชาติในเชียงราย. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ศยาม.

          วาสนา ละอองปลิว. 2546. “ความเป็นชายขอบและการสร้างพื้นที่ทางสังคมของคนพลัดถิ่น: กรณีศึกษาชาวดาระอั้งในอำเภอเชียงดาว.” วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาสังคม บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

          สมาคมศูนย์รวมการศึกษาและวัฒนธรรมของขาวไทยภูเขาในประเทศไทย  (ศ.ว.ท.) 2561. ชนเผ่าดาราอาง(Dara-ang/Ta’ang) http://impect.or.th (สืบค้นวันที่ 13 มิถุนายน 2561).