เขียนโดย เพ็ญ พัฒนพงษ์ | วันที่เผยแพร่เอกสาร 01/01/2513
ผู้เข้าชม 1509 | จำนวนดาวน์โหลด 0
คะแนนสื่อ
รายงานไปตรวจราชการเมืองแพร่ (๑๘ ก.พ.๑๒๑) (ฉบับ ๔ )
เพ็ญ พัฒนพงษ์
ไทย
ประวัติศาสตร์ชาติพันธุ์
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน)
เพ็ญ พัฒนพงษ์. เอกสารกรมราชเลขาธิการ กระทรวงมหาดไทย รัชกาลที่ ๕ ม.๒ แผนกปกครอง เรื่องรายงานไปตรวจราชการเมืองแพร่ (๑๘ ก.พ.๑๒๑) (ฉบับ ๔ ). รหัสไมโครฟิล์ม มร. ๕ ม/๒๙/๒. .เลขที่เอกสาร ม.๒.๑๔/๘๖
เอกสารกรมราชเลขาธิการ กระทรวงมหาดไทย รัชกาลที่ ๕
ม.๒ แผนกปกครอง รหัสไมโครฟิล์ม มร. ๕ ม/๒๙/๒.
เลขที่เอกสาร ม.๒.๑๔/๘๖ จำนวน ๒๖ หน้า
ระหว่างเส้นทางจากสุงเม่นไปยังเมืองแพร่ได้กล่าวถึงสภาพบ้านเมืองสองข้างทางดังนี้ (หน้า ๑๐)...ข้าพระพุทธเจ้าเข้าเมืองแพร่โดยแระตูไชย เวลาบ่าย – โมงเศษผ่านตลาด ซึ่งอยู่นอกกำแพงเมือง ก่อนสังเกตดูของร้านๆ ไม่ค่อยจะมีของดี ขายมากตามตลาดนี้พวกเงี้ยวอยู่ตลอดทำการค้าขายทั้งนั้น...
เมื่อตรวจที่ว่าการเมืองแล้ว ได้เดินทางไปดูสภาพบ้านเมืองรอบกำแพง ได้กล่าวถึงบ้านเรือนและมีการตั้งข้อสังเกตลักษณะบ้านเงี้ยวที่แตกต่างจากบ้านลาว(หน้า ๑๙ )...นอกกำแพงเมืองมีบ้านช่องอีกมาก พวกบริษัทบอมเบ บริษัทอิสเอเชียติก ตั้งอยู่นอกเมืองทั้งนั้น จากเมืองข้าพระพุทธเจ้าไปดูบ้านใหม่ หนทางไม่สู้ไกลจากเมืองนัก บ้านนี้เป็นบ้านพวกเงี้ยวซึ่งทำป่าไม้อยู่ สังเกตบ้านทำผิดกับบ้านลาว รูปคล้ายไทยที่ยอดจั่วไม่มีฟ้าไหว้เหมือนบ้านลาว แลมักจะมุงหลังคาไม่เปนรูปกระเบื้อง ถ้าบ้านลาวมักจะมุงแฝกหรือใบพรวงหรือพวงโดยมาก แลมีฟ้าไขว้บนยอด จั่วทุกบ้านที่มุงหลังคาด้วยแฝกนั้น รู้ได้ว่าพวกลาว ไม่ใคร่จะมั่งมีเหมือนพวกเงี้ยว...
ลำดับต่อมาได้ไปดูวัดลาว มีการอธิบายลักษณะที่เป็นลาวแท้ (หน้า ๒๐)...ออกจากบ้านใหม่ข้าพระพุทธเจ้าได้ไปดูวัดลาว เจ้านครลำปากบอกว่าทำโดยฝีมือเงี้ยว มีพระพุทธรูปอย่างลาวแท้ ปิด(ต่อ)ทองทั้งองค์ เว้นแต่ผ้าสะใบทำหรูหรามาก เอาแก้วสีเลือดหมู สีแดง สีเขียวมาประดับ จนแลดูไม่เป็นพระ ผิดกับของเรามาก เป็นพระใหม่เพิ่งสร้างขึ้น น่าพระนั้นมีเครื่องจามอญชอนตะวันตั้งอยู่ ตามแบบวัดลาว ผนังโบถสองด้านเขียนเป็นรูปเรื่องเวศสันดร โดยฝีมือเงี้ยว อีกด้านหนึ่งฝ่ายบนทำเป็นรูปสวรรค์ มีปราสาทรูปเหมือน
วัดเงี้ยว ที่มีอยู่วัดหนึ่งในเมืองแพร่นี้ คือเป็นหลังคาหลายชั้น คล้ายเป็นเรือนจีนสวรรค์ ยิ่งชั้นสูงยิ่งมีหลังคามาก ฝ่ายล่างนั้นทำเป็นรูปนรก มีคนถูกทำโทษต่างๆ เพดานโบถเป็นไม้ มีรูปแกะเป็นยักษ์บ้าง เทวดานางฟ้าบ้าง ทำโดยฝีมือเงี้ยว...
ในวันที่14กุมภาพันธ์ ได้ไปเยี่ยมโรงพยาบาลที่ท่านผู้หญิงเลียบ ภรรยาเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีได้ขอพระบรมราชานุญาต สมเด็จพระบรมราชินีนารถทำขึ้น โดยกล่าวถึงเจ้าหน้าที่ซึ่งมีทั้งไทยและลาว รักษาผู้บาทเจ็บจางการปราบกบฏเงี้ยว(หน้า๒๒)...มีเจ้านายผู้หญิงลาว แลภรรยาข้าราชการไทยแลลาวเป็นผู้ช่วยรักษาทหารคนเจ็บ...
กรุณาเข้าสู่ระบบเพื่อดาวน์โหลดเอกสาร เข้าสู่ระบบ *