คำศัพท์

       ความเชื่อเรื่องการกลับชาติมาเกิด สามารถพบได้ในหลายวัฒนธรรม และพบมากในความเชื่อทางศาสนาในประเทศอินเดียและอิหร่าน  ในศาสนาพุทธเชื่อเรื่องการเกิดใหม่ของชีวิต และเรื่องกฎแห่งกรรม มนุษย์ทำอะไรไว้ในชาตินี้ก็จะส่งผลต่อการเกิดเป็นคนหรือสัตว์ในชาติหน้า การกลับมาเกิดใหม่จึงเป็นเรื่องของศีลธรรม ในศาสนาเชนเชื่อว่าวิญญาณเป็นสิ่งที่ไม่มีวันดับสูญและจะไม่ถูกทำลายแต่สามารถแปรสภาพไปอยู่ในรูปแบบต่างๆของวัตถุสสาร ซึ่งทำให้วิญญาณของมนุษย์สามารถกลับไปเกิดในร่างใหม่ ดังนั้น คนที่ตายไปแล้ว วิญญาณก็ยังคงวนเวียนอยู่ในโลกและรอที่จะไปเกิดใหม่ ทั้งนี้การเกิดใหม่เป็นสิ่งมีชีวิตประเภทใดก็ขึ้นอยู่กับผลกรรมแห่งการทำดีและชั่ว 

          ในวัฒนธรรมกรีกโบราณ มีลัทธิความเชื่อเกี่ยวกับการเกิดใหม่ของวิญญาณ ผู้นำลัทธิคือออร์ฟีอุส ในศาสนายิวก็มีความเชื่อเรื่องการเกิดใหม่ กลุ่มชาติพันธุ์ดรูซในเขตตะวันออกกลางเชื่อว่าวิญญาณของคนตายจะกลับไปเกิดเป็นมนุษย์ แต่ต้องเกิดในเพศสรีระเดิมเท่านั้น วิญญาณของเพศชายจะกลับไปเกิดใหม่ในร่างเพศชาย วิญญาณของเพศหญิงจะเกิดใหม่ในร่างเพศหญิง ชาวดรูซเชื่อว่าตนเองสามารถระลึกชาติในอดีตได้ ผู้ที่มีความสามารถในการระลึกชาติจะถูกขนานนามว่า “นาเท็ค”ชนเผ่าอินูอิตในอเมริกาเหนือ มีความเชื่อเรื่องการเกิดใหม่อย่างชัดเจน  ชนเผ่ายารูบาในแอฟริกาเชื่อว่าคนในครอบครัวที่ตายแล้วจะกลับมาเกิดใหม่

       ในสังคมที่เชื่อไสยศาสตร์ เชื่อเรื่องการเข้าสิงของวิญญาณและสิ่งศักดิ์สิทธิ์  เช่น วิญญาณของปู่ย่าตายายกลับมาเกิดใหม่ในร่างของลูกหลาน  การกลับมาเกิดใหม่กับการเข้าสิงจึงมีนัยยะที่ต่างกันคนที่เกิดใหม่ภายใต้ชื่อของคนที่ตายไปแล้ว จะถูกคาดหมายว่าจะได้มรดกสืบต่อไป และมีตำแหน่งทางสังคม สังคมที่เชื่อเรื่องการเกิดใหม่ส่วนใหญ่ เชื่อว่าการเกิดใหม่เกิดขึ้นได้กับทุกสิ่งทุกอย่าง  อย่างไรก็ตามในบางสังคม จะมีคนบางประเภทเท่านั้นที่จะถูกเข้าสิงจากร่างที่เกิดใหม่ เช่นคนที่เป็นหมอผี หรือนักสู้ที่กล้าหาญ  คนเหล่านี้อาจเสียชีวิตตั้งแต่ยังเด็กหรือเมื่อมีอายุมากแล้วก็ได้ แต่ส่วนใหญ่ผู้เกิดใหม่มักจะเป็นผู้ที่เสียชีวิตตอนวัยเยาว์  การเกิดใหม่มักจะเป็นเพศเดิม ผู้ชายเกิดใหม่ในร่างผู้ชาย ผู้หญิงเกิดใหม่ในร่างผู้หญิง แต่อาจมีข้อยกเว้นในบางกรณี

     กาย สวอนสัน กล่าวว่า การเกิดใหม่สัมพันธ์กับเรื่องการตัดสินใจทางสังคมในหลายเรื่อง  เอ็ดเวิร์ด ไทเลอร์ เชื่อว่าการเกิดใหม่ก็เหมือนกับความเชื่ออื่นๆที่เกี่ยวข้องกับวิญญาณ เขาอธิบายว่าคนจำนวนมากเกี่ยวข้องกับการเกิดใหม่โดยผ่านเครื่องบ่งชี้หรือสัญลักษณ์ เช่น การเขียนลายบนตัวเพื่อให้รำลึกถึงบรรพบุรุษ หรือการฝันถึงสตรีตั้งครรภ์ซึ่งคนตายจะกลับมาเกิดใหม่ 

ผู้เขียน: ดร.นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ

เอกสารอ้างอิง:

Antonia Mills and Richard Slobodin, ed. 1994. Amerindian Rebirth: Reincarnation Belief Among North American Indians and Inuit. University of Toronto Press.

Doniger O'Flaherty, Wendy 1980. Karma and Rebirth in Classical Indian Traditions. University of California Press.

Gananath Obeyesekere, 2002. Imagining Karma: Ethical Transformation in Amerindian, Buddhist, and Greek Rebirth. University of California Press

James G. Matlock ใน David Levinson and Melvin Ember(eds.) 1996. Encyclopedia of Cultural Anthropology. Henry Holt and Company, New York, pp.1086-1088.

Jefferson, Warren 2008. Reincarnation beliefs of North American Indians : soul journeys, metamorphoses, and near-death experiences. Native Voices.

หัวเรื่องอิสระ: การกลับชาติมาเกิด